Het wankele evenwicht van Chemelot: dit enorme chemiecomplex voedt vele monden, maar neemt ook levens

Zondag 12 november 2023
Voor de miljarden die Chemelot jaarlijks omzet zijn hoge prijzen betaald. Kiezen tussen economie, milieu en veiligheid is een duivels dilemma. Het chemisch bedrijventerrein verkeert al ruim een halve eeuw in een wankel evenwicht.

Een uitvoerige reportage in De Limburger, lees verder ⇢

Versterking veiligheid Chemelot vastgelegd in afspraken 

Vrijdag 26 mei 2023
De provincie Limburg, de gemeenten Sittard-Geleen, Stein en Beek, Stichting Chemelot, CSP en DSM hebben vandaag (25 mei) afspraken ondertekend over het versterken van de veiligheid op en rondom Chemelot. Met deze afspraken creëren de partijen een nog veiligere leefomgeving op en rondom de site Chemelot.

Strengere normen dan wettelijk vereist
De afspraken passen in de ambitie om de kwaliteit van de leefomgeving van Chemelot te verhogen. In de Strategische Gebiedsvisie Omgeving Chemelot ligt deze ambitie vast. Voor inwoners van de omliggende gemeenten wordt de kwaliteit van de leefomgeving versterkt. Dit gebeurt door bescherming tegen ongewone voorvallen. Partijen hebben vastgelegd dat de afspraken verder gaan dan wat qua wet- en regelgeving nodig is.

Veiligheid zowel in bestaande situaties als voor nieuwe initiatieven
Het convenant is zowel van toepassing op nieuwe initiatieven binnen en buiten Chemelot als op ingrijpende veranderingen aan bestaande installaties die een veranderend risicoprofiel met zich meebrengen. Zo wordt er bijvoorbeeld een project gestart om nieuwe initiatieven te beoordelen volgens het ‘concept’ van integrale veiligheid. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar de externe veiligheid, maar worden ook andere veiligheidsaspecten in de afweging en besluitvorming betrokken alsook de economische meerwaarde. Een ander voorbeeld is de ontwikkeling van een afwegingsmethodiek van best beschikbare technieken gericht op veiligheid.. De omliggende gemeentes (Sittard-Geleen, Stein en Beek) stemmen de ruimtelijk-planologische ontwikkeling van het gebied rondom Chemelot af op de aanwezige risico’s.
Het veiligheidsniveau in de bestaande situatie wordt momenteel gewaarborgd met de door Chemelot in gang gezette acties en handelwijzen in het kader van haar interne veiligheidsprogramma ‘Samen bewust veilig’.

Afspraken hebben invloed op procedures
Partijen hebben afgesproken dat eind 2025 de in het convenant gemaakte afspraken zijn gerealiseerd. De afspraken worden de komende jaren gemonitord en zonodig bijgestuurd. In bestemmingsplannen, omgevingsplannen, vergunningsvoorschriften en contractuele afspraken worden de afspraken toegepast. In het convenant is per partij aangegeven welke maatregelen zij gaan treffen om de veiligheid op en rond Chemelot te versterken. Het convenant is vastgesteld door Gedeputeerde Staten van Limburg en de colleges van Burgemeester en Wethouders van Sittard-Geleen, Stein en Beek en de directies van de Stichting Chemelot, CSP en DSM.

Afbeeldingen Gemeente Stein embedded van bron ⇢ 

Samen veilig rondom Chemelot

Sittard-Geleen, 12 oktober 2022 – Vandaag is het startsein gegeven voor de meerjarige campagne Samen Veilig Rondom Chemelot. Onder deze noemer laten Chemelot, Veiligheidsregio Zuid-Limburg, gemeente Beek, gemeente Sittard-Geleen, gemeente Stein, Provincie Limburg, brandweer, GGD Zuid-Limburg en politie de komende jaren zien wat de risico’s zijn van wonen in de omgeving van een chemisch industrieterrein. Wat Chemelot, overheden en hulpdiensten doen om die risico’s te beperken. En wat omwonenden zélf kunnen doen bij eventuele incidenten.

De samenwerkende partijen gaan ook ophalen welke veiligheidsvragen er leven in de directe omgeving van Chemelot. Deze vragen worden vervolgens beantwoord in heldere teksten, beelden en video’s. 

Burgemeester Hans Verheijen van Sittard-Geleen: “Aanleiding voor deze campagne was een incident in de zomer van 2019 waarbij een wolk stikstofoxide vrijkwam op het Chemelotterrein. De Veiligheidsregio activeerde het sirenenetwerk en verstuurde een NL-Alert. Na afloop van het incident bleek echter dat veel omwonenden de handelingsperspectieven uit het NL-Alert niet hadden begrepen en opgevolgd. De noodzaak voor meer risicocommunicatie werd daarmee onderstreept.”

Over Samen Veilig Rondom Chemelot

De campagne Samen Veilig Rondom Chemelot is de uitwerking van het communicatieplan Samen communiceren – Eén gezamenlijk plan voor risicocommunicatie met omwonenden van Chemelot. Het plan is gebaseerd op de resultaten en conclusies van een eerder uitgevoerd RIVM onderzoek naar veiligheidsbeleving van omwonenden rondom Chemelot. Daaruit blijkt het overgrote deel van omwonenden zich niet heel veilig, maar ook niet onveilig te voelen. Een klein deel zegt zich echt onveilig te voelen. Het veiligheidsgevoel hangt nauw samen met vertrouwen in Chemelot en de instanties die moeten toezien op hun veiligheid. 

Met de campagne Samen Veilig Rondom Chemelot geven de samenwerkende partijen ook opvolging aan de aanbevelingen van het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) over verbetering van de risicocommunicatie.

Terugblik webinar ‘Belevingsonderzoek veiligheid Chemelot’

Vrijdag 30 april 2021

Op donderdag 15 april organiseerde Veiligheidsregio Zuid-Limburg samen met het RIVM, Chemelot, gemeenten, GGD en provincie, een webinar voor omwonenden van Chemelot. Onderwerp was het RIVM-onderzoek naar de veiligheidsbeleving van bewoners rondom het chemiecluster. Bijna tachtig mensen namen deel aan het webinar. Daarin gaf het RIVM meer uitleg over de resultaten en legde de veiligheidsregio uit wat er met de resultaten gebeurt. Via de chat werden veel vragen gesteld. Die zijn inmiddels van antwoord voorzien en vind je onderaan dit bericht.

RIVM-onderzoek
Gespreksvoorzitter Petro Winkens (manager Crisisbeheersing en Rampenbestrijding van Veiligheidsregio Zuid-Limburg) opende het webinar en bedankte de aanwezigen hartelijk voor hun deelname. Door de medewerking van omwonenden van Chemelot zijn er waardevolle inzichten verkregen in hun veiligheidsbeleving en informatiebehoeften. Na zijn inleiding gaf hij het woord aan Jeroen Neuvel en Liesbeth Claassen van het RIVM. Zij gaven meer uitleg over de achtergrond van het onderzoek, resultaten, conclusies en aanbevelingen.

De presentatie van het RIVM vind je via deze link. (PDF, 1.3 MB)

Van onderzoeksresultaten naar risicocommunicatie
Mick Claessens van Veiligheidsregio Zuid-Limburg lichtte vervolgens toe wat de werkgroep risicocommunicatie Chemelot gaat doen met de resultaten. Die werkgroep bestaat, naast Veiligheidsregio Zuid-Limburg, uit Chemelot, gemeenten, GGD Zuid Limburg, GHOR, Veiligheidsregio Limburg-Noord, Politie Limburg en Provincie Limburg. Al die partijen hebben uitgesproken om samen de risicocommunicatie te verbeteren. Daarom werken ze op dit moment aan een gezamenlijk communicatieplan. De resultaten uit het RIVM-onderzoek vormen daarvoor het fundament. Eind juni is het plan klaar.

De presentatie van Veiligheidsregio Zuid-Limburg vind je via deze link. (PDF, 1.3 MB)

Vragen en antwoorden
De organiserende partijen waren bijzonder verheugd om te merken dat zoveel omwonenden het webinar bijgewoond hebben. De deelnemers hadden ook veel vragen over het onderzoek en het vervolg. Helaas konden die door de beperkte tijd niet allemaal direct beantwoord worden. Daarom werd tijdens het webinar aangegeven dat alle vragen na afloop verzameld en beantwoord zouden worden. Een overzicht van de gestelde vragen en de daarbij behorende antwoorden vind je hieronder. Daarin staat ook op welke manier je aanvullende vragen kunt stellen.

Een overzicht van gestelde vragen én antwoorden vind je via deze link. (PDF, 184.1 kB)

Belevingsonderzoek veiligheid Chemelot: meeste inwoners rondom Chemelot voelen zich niet onveilig

Het RIVM presenteerde op 6 april 2021 de resultaten van een onderzoek naar de veiligheidsbeleving van bewoners rondom chemiecluster Chemelot. Daaruit blijkt onder andere dat de meeste omwonenden van Chemelot zich niet onveilig voelen. De uitkomsten van het onderzoek vormen mede de basis van een plan van aanpak dat moet leiden tot een verbetering van (risico)communicatie over Chemelot. Uitgangspunt daarbij zijn dat inwoners weten wat te doen bij incidenten en het vergroten en behouden van het veiligheidsgevoel van omwonenden.

Transparant en eerlijk
Uit het belevingsonderzoek blijkt dat de meeste inwoners (84%) rondom Chemelot zich niet onveilig voelen. Dit gevoel van veiligheid hangt af van hoe dicht men bij de Chemelot-site woont en hoezeer men de (lokale) overheid en Chemelot vertrouwt. Een relatief kleine groep omwonenden (16%) voelt zich onveilig. Omwonenden geven aan dat ze bij rampen, ongevallen en afwijkende situaties (zoals een vreemd geluid of het vrijkomen van gevaarlijke stoffen) behoefte hebben aan eerlijke informatie. Ook willen zij graag weten wat zich op de site van Chemelot afspeelt en welke bedrijven daar zijn gevestigd.

Burgemeesters van de gemeenten rondom Chemelot zijn blij met de resultaten van het onderzoek, dat stelt burgemeester Hans Verheijen van de gemeente Sittard-Geleen namens hen. “We hebben een goede indruk gekregen van wat inwoners nodig hebben om zich veilig te kunnen voelen. Die kennis biedt ons handvatten om nog beter te communiceren met omwonenden van Chemelot. Want iedereen moet zich veilig kunnen voelen en weten hoe hij zichzelf en zijn omgeving in veiligheid kan brengen, mocht dat ooit nodig zijn.” Ook Chemelot is blij met het RIVM-rapport. Loek Radix, executive director Chemelot: “Wij vinden het ontzettend belangrijk dat we in gesprek blijven met omwonenden. Als we weten waar zij behoefte aan hebben, kunnen we hen zo goed mogelijk informeren daarover.”

Vertaling resultaten naar communicatie
Het RIVM voerde het onderzoek uit in het kader van het programma Duurzame Veiligheid 2030. Voor de inhoudelijke ontwikkeling van het onderzoek werkte het RIVM samen met een regionale werkgroep met vertegenwoordigers van Chemelot, Veiligheidsregio Zuid-Limburg, de gemeenten Sittard-Geleen, Stein en Beek, en andere Limburgse overheidspartijen. Momenteel werken zij samen aan een plan van aanpak dat moet leiden tot een verbetering van de risicocommunicatie met de omgeving van Chemelot. De verwachting is dat dit plan voor de zomer gereed is en kan worden uitgevoerd.

Webinars
Aan het belevingsonderzoek deden bijna duizend omwonenden mee. Het RIVM wil geïnteresseerde omwonenden graag uitleg geven over de resultaten van het onderzoek. Het RIVM organiseert daarvoor, samen met Chemelot, Veiligheidsregio Zuid-Limburg, en andere overheidspartijen, op 15 april tussen 20.00 en 21.00 uur een webinar. Tijdens deze digitale bijeenkomst ontvangen zij informatie over de resultaten en kunnen zij via een chatfunctie vragen stellen over het onderzoek en de vervolgacties die genomen worden. Aanmelden is noodzakelijk en kan via deze link.

Toekomst Chemelot-omgeving

De omgeving van Chemelot is een gebied waar nogal eens wat verandert. Zo willen de bedrijven op Chemelot zich blijven ontwikkelen. Bewoners willen de bestaande waardes in het gebied koesteren. De ruimte voor dit alles is beperkt. Dat vraagt om afstemming tussen Chemelot en zijn omgeving.

Provincie Limburg, gemeentes Sittard-Geleen en Stein, Chemelot, Brightlands Chemelot Campus, DSM en betrokken inwoners werken daarom nauw samen aan een gezamenlijk toekomstbeeld voor het gebied. In deze ‘strategische gebiedsvisie’ brengen we een aantal zaken met elkaar in balans: leefbaarheid en leefomgeving; landschap en natuur; economie, mobiliteit en logistiek; duurzaamheid en energie; cultuurhistorie en identiteit.

Eind juni 2020 zijn overheden, bedrijven, inwoners en belangengroepen in het gebied voor het eerst samengekomen. We hebben gesproken over onze toekomstdoelen en de kwaliteiten van het gebied.

De uitkomsten van het gesprek nemen we mee in de volgende stap, waarin we verschillende toekomstscenario’s opstellen voor de toekomst. Op basis daarvan maken we aan het eind van dit jaar een overkoepelend toekomstbeeld voor de leefomgeving rondom Chemelot. Hierin maken we ook duidelijk wat de maatschappelijke meerwaarde is en hoe dit beeld tot uitvoering kan komen.

Wilt u op de hoogte blijven van deze ontwikkelingen? Volg dan de voortgang op de projectwebsite. Hier delen we ook de verschillende (tussen)resultaten.

Noot redactie
Het kan ook geen kwaad om eens over de schutting te kijken, bij de negatieve berichten over en de tegenstand tegen uitbreiding van Chemelot.

> website Burgermanifest Chemelot "Veiligheid rond Chemelot"

> Algemeen Dagblad 15.05.2020 over grote brand in rubberfabriek op Chemelot

> Dagblad Trouw 04.02.2020 over wekelijkse incidenten op Chemelot-complex

> NU.nl 17.08.2019 over lek in salpeterzuurfabriek op Chemeleot

> KRO/NCRV 06.04.2019 over protesten tegen aanleg chemiebuizen langs woonwijk

> L1 07.09.2018 over start Burgermanifest Chemelot

Rampenbestrijdingsplan Chemelot

Juni 2019 

De Veiligheidsregio Zuid-Limburg maakt bekend dat zij, gelet op de Wet veiligheidsregio’s, wil overgaan tot vaststelling van het herziene rampbestrijdingsplan voor de inrichting Chemelot.

Het doel van dit rampbestrijdingsplan is het borgen dat ten tijde van een (dreigende) ramp op het Chemelot-terrein alle overheden, samen met de bedrijfsnoodorganisatie van Chemelot en andere betrokken organisaties, op een doelmatige manier optreden om zo spoedig mogelijk de ramp te stabiliseren en weer terug te gaan naar de normale situatie. Ook voor kleinere incidenten zijn afspraken uit dit rampbestrijdingsplan bruikbaar. Het herziene rampbestrijdingsplan is een (wettelijke verplichte) update.

Alvorens het herziene rampbestrijdingsplan door het bestuur van de veiligheidsregio wordt vastgesteld zal, conform afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht, het rampbestrijdingsplan gedurende een periode van zes weken ter inzage te liggen. Geïnteresseerden en belanghebbenden kunnen het rampbestrijdingsplan tijdens openingstijden inzien bij de balie van het gemeentehuis van Stein (Stadhouderslaan 200, 6171 KP).
U kunt het (concept) plan ook online lezen >

Schriftelijke reacties naar aanleiding van het herziene rampbestrijdingsplan kunnen tot 20 juni 2019 ingediend worden bij het bestuur van de Veiligheidsregio Zuid-Limburg (zie onderstaand adres). Na afloop van deze periode zal het bestuur van de Veiligheidsregio Zuid-Limburg een definitief besluit nemen, waarbij de ingediende zienswijzen in de besluitvorming worden meegewogen.

Noot redactie:
ter meerdere info kunt u ook een rapport lezen van Burgermanifest "Veiligheid rond Chemelot" uit 2018 

Grote brand op Chemelot-terrein

Op het Chemelot-terrein in Geleen woedde maandagmiddag 9 november 2015 een grote brand in een loods waar kunststofkorrels worden opgeslagen. De brand ontstond tijdens dakwerkzaamheden. Na bijna vier uur intensief bluswerk was de brand onder controle. Al die tijd werd de 80.000 omwonenden -na luchtalarm- aangeraden ramen en deuren gesloten te houden. Ondertussen denderde het verkeer over de A2 langs...

Het was overigens vreemd dat pas na vele uren werd meegedeeld wat er precies in de loods was opgeslagen. Je mag toch verwachten dat alle chemische bedrijven die op deze locatie zijn gevestigd PRECIES in kaart hebben wat ze fabriceren en waar ze dat opslaan?!
Dit is al het zoveelste incident op het terrein, vorige week was er nog brand in een amoniakfabriek. De omwonenden zijn het spuugzat.
Overigens, afgelopen weekend (2015) werd de grote ramp bij DSM op 7 november 1975 herdacht...