Dit stök is allein veur diegene die veur 1970 gebaore zeen. Die daonao gebaore seen mootte maer get anges gaon laeze.

Ich höb mich éns aafgevraog wie ut toch mögelik is dat veer die in de jaore 50 en 60 gebaore seen eigenlik nog laeve. Volges de theorieen van 2004 zouwe veer namelik allang dwat moote seen.

Es veer ens in eine auto zaote, wie de taxi van Sjeng Hermans, dan zaote veer zônger gordel, veiligheidssteulkes of airbag bie de pap of de mam op de schwat.
Deure ginge gewoon toe, en este d’r mit dien vinger tösche kaoms, woore ze blauw en heele ze se dich onger koud water. Koud water hilp auch altied bie bulte op, blauw plaatse, pitschblaore en geschaafd vel. Bie zwaore ongevalle songer blood pwénde de mam dich op de plaats. Van pien woorste hél.

Van maedjes hauwe ver gein verstendj en dao bleve ver wiet vanaaf. Die zaote trouwes neet bie oos op schwal maer aan de angere kentj van de moer op de maedjesschwal. Maer good auch ! Wie ze later zauwe gaon oetseen wiste veer toch waal, dat kooste ver seen in de Lach. Veur veurlichting zörgde veer ongerein. Later bleek pas dat ut toch allemaol net get anges inein zaot es veer dachte.

Op de fits zaotste achterop mit dien vot op de draeger en heelste dich vas aan de vaere van de zaal. Dien veut hinge in de loch en tookde af en toe taege de speike. Eine helm hauwe ze neet éns op eine bromfits, dan kalle ver neet euver eine helm veur op de fits.
Auch de fits waor of te grwat of te klein en trapde in nöge van de tjén kjér door (dat waor erg lestig in de massasprint en pienlik veur dien tere ongerdeile).
Eine fits hauw gein versnellinge en este eine bendj kapot hauws ljerde dich de pap zwao snel mögelik  dich dae te plekke.

Verkjersregels waore allein veur luuj in eine auto, kénjer heele fitswedstrijde gewoon midde op de Staasjewaeg. Ut peloton trok gewoon mit de naas nao ut veurraad de sprint aan. Taegekomende EBADbösse mooste maer stoppe.
Schoon en jés waore meistal al ingedraage door eine broor, zöster, naef of eine angere. Bie belangrieke einmalige gebörtenisse, wie ut trauwe van ein tant of noonk en begraafenis woore de kleijer geljend. De hauws gooj kleijer en doordewaekse kleijer. Lang breuk die dich te klein waore, woore soomers dien korte brook. Truije woore oetgeruffeld en opnuuts drie maote grwater gebreid.     

Veer höbbe oos gesneeje, knök gebraoke en tenj oetgevalle en neemes woor veur de rechter gesleip. Dat waore gewoon ongelökke en soms kreeg ste d’r noch ein extra pak slaeg veur.
Ver heeve oos mit die van Catsop en ongerein  tot ver greun en blauw waore.  D’r waor geine volwassene  dae zich dao drök om maakte, laot staon ein smoutwörmke op diene jas deeg. Ut enige wat dich beschermde waor de medailles van Lourdes, Scherpehövel, Kevelaer of  Banneux onger dien kleijer op die hummeke. (die kooste neet verleeze want es de knipspang aopesprong, hauwste dat snel in de gaate).

Verantwoord speelgood maakde veer zelf van stekke. Wie zwaarde en scheetgewaere. Veer boede racekerkes van kénjerwaage raajer en mirkten pas onger aan de Maasberg dat veer gein remme hauwe.
Veer voetbalden op straot bie ut kepelke en op de speelplaats van de Augustinusschwal. Allein dae good waor moch mitdoon. Wae neet good genoog waor mochde neet mitdoon maer stong ummer reserve of moos de bal oet de struuk of op straot haole. Dit waor om te ljerre omgaon mit teleurstellinge.

Oos bedde en speelgood waore geverf mit verf vol laod en cadmium (gein minsch wis wat dat waor). Boave aan de trap stong gein hekske, wae te wiet ging rolde of roetsjde op de vot nao onger.
Auch mootte toen al kleur en smaakstoffe bestange höbbe, want zwao rwad, greun of gael es de lemonaad van de Molenbron of 3-es toen waor höb ich noe nog nwats geseen. Prikkellemonaad prikkelde ech tot in dien naas, wharre en zelfs tot in dien vot.
Nao de tandarts gink ste es de opa of de pap de tendj d’r zelf neet oetkreeg of es de pien nao eine daag of veer noch neet euver waor.

Este wakker woors in bed whérde dat neemes en es d’r ech get waor mooste dich de lônge oetkweeke tot dich eine whérde. De beebiefoon waorste zelf.
Flesche mit gevjerlijk bietende spullen en medicien kreege veer gewoon mit de hénj aope en kooste ver bieeinschödde tot ut broeschde.
Eine  kauwgom (Belga of Bazooka van bie Jannes de bekker) plekde ste s’aoves gewoon op dien bed en stook ste s’mörges weer in diene mondj. Rauke deech eederein en eedere noonk leet dich waal ens aan de piep of sigaar trekke. Auch leete diezelfde dich ens aan ut beer drenke of zelfs aan ut dröpke preuve. Mit ein bitje gelök kreeg ste ein flesjke donker beer of maakde ze dich ein sneeuwwitje.

Nao eine vrundj leepe veer gewoon heen. Veer hoofde neet te belle of afspraok te maake, dao ging auch geine volwassene mit dich mit brenge. Of kaome bie-ein bie ut kepelke onger in ut Törp of aan ut Heilig Hart.
De bosch, kanaal en Maas waor ein plaats om te speele en gein plaats veur vieze mennekes.  En es ver die ens taegekaome, dan probeerde veer zwao snel wie mögelik  bie um te kome om um ens door te laote. Scheepe in de knaal waore veur op te kroepe en vaaf te duuke. Taar deegste mit boter van dien vel aaf. Buim waore om wiet te kenne kieke.

Zwömme in de Maas waor neet gevjérlik omdat ste ongevjér wis woo ut  waal of neet koos. Ut water waor neet vervuild omdat ste noch ummer d’r doorhaer koos kieke auch al ginge de vesj kapot.
Auch waor de loch zuuver. De pasveer-sloot koos waal ens stinke en de stöb van de koel  sloog op de wesj en op de vinsterbank maer dat wherde debie. Van de koel mooste veer noe einmaol allemaol laeve.
Veer oote keukskes en brwad mit völ boter en woore toch neet dik. Eine Hamburger waor eine pruus dae in Hamburg woonde. En Mac Donalds waor eine Schot oet ein Suske en Wiske book. De snacks van Sjeng van de Pluus waor ein knakwoos, eine braodjherring of rolmops. Veer dronke oet dezelfde flesch es oos vrunj en neemes woor dao krank van.

Ein keulkas of diepvries bestong neet en soms smaakte de melk raar of sloog ut vleisj  ein bitje blauw oet. Dat woor neet es ein probleem geseen. Auch in greunte oet de tuin kaomste vanalles taege wat de maag schoerde van keezel tot rupsje. Schummel zaot allein aan de boetekentj en koos mit ein mets weggehaold waere. Veer smaerden oos eige boterhamme. Este de koos neet lösde hej ste de res van de daag gewoon ein bitje mjé honger.
Centraal verwerming en boiler hauw neemes. Gewesche woor ste in ein koep veur de haard, al of neet in ut water van diene broor of zöster. Afgespeuld woorste mit water oet de kaetel op de haard. Dat koos of gloeijend heit of noch ieskoud seen.

Allein de köke en de kamer waore werm. Jeste in bed laog, waor ste in de wèntjer al hauf bevroare. Zeeker este noch effe euver eine kauwe tegelvloer nao de kauw WC moos gaon. Dekbedde hauw neemes. De laogs onger ein stapel dekkes en es ut ech koud waor lagte ze dich nog eine jas debie.
Veer ginge s’mörges weg en kaome truk es de straotlampe aanginge. Neemes wis woo ver oetgehange hauwe. Veer hauwe geine GSM bie oos !
Water dronke ver oet de kraan neet oet ein flesch. Spa waor ein plaats in de Ardennen. Brawd stong stief van de conserverings-middelen, nao twje waeke waor Bums en Ovis roggebrood noch net zwao vees es in de winkel.

Op ut brikkewerk  en in de Slakberg stooke veer vuurke wager es ver zelf waore en brande oos de klauwe. Ein staokvergunning bestong neet. Plestik waor get nuuts en ut brandde tot ut verrekde.  Ut beste brandde ut mit aafgetapde olie , of es ut drin zaot, petrol. Ut stinke nao de rauk veel neemes op.
Bumkes waore handgranaten in ongerlinge vrundjschapplijke aorlogen tössche cowboys en indianen. Wobie veer ut toch neet kooste laote om oos mit de vijand flink vrundjschappelik te hauwe.

Veer hauwe geine Playstation, Nintendo, X-box, 64 televisiezenders, DVD's, surround sound, eige televisie, computer of Internet. Veer hauwe vrunj ! De televisie begoos  pas om 18.00 uur. Dan ginste bie de bure of de opa en oma of wae dan auch televisie hauw kieke. Dan kaom, in zwart wit,  Barend de beer en de Flintstones, Bonanza of Ivanhoe. 

Och god es eine durfde op te staon om op ein knupke te duuje (die zaote toen noch op televisie zelf) . Sommige hauwe ein drejbaar atten en mooste eedere zender zeuke. Es onwaer in de loch waor, hauwe ver snjé en de luuj die ein vaste atten hauwe, hauwe altied snjé. Pauze koos oetlaupe tot ein oer, dan zaogste niks.

De populaerste zender waore de pruusse. Biegevolg dat veer allemaol al Duitsch kooste veurdat veer nao de middelbare schwal ginge. De pap bepaalde wie lang veer mochte kieke. Veur kleuretelevisie ging ste s’aoves kieke  bie Jos van Haes in etalage. Bie belnagrieke sportwedstrijde stong dan hauf Aelse  dao op de straot.
Op schwal zaote auch minder schlum kenjer.  Die kreege dezelfde lesse es eederein.
En bleeve ummer zitte. Sommige hauwe al ein bitje baard en snor wie ze van de ljeggere schwal aafginge. Dao waore gein discussies op auweraovende en de meister hauw altied geliek.

Op de schwal hauwe ze maer twje maote banke völ te klein en völ te grwat. Mit eine schwanne klep dae dich op diene kop op of dien vinger koos valle. Zaoterdig s’mörges ginge veer noch nao schwal.
Veer ginge nao de schwal mit de fits of te voot, gans zelf mit anger kénjer. Egaal wat veur ein waer ut waor.  Es de mam in de deur op dich wenkde waorste al ein weik eike.
Este in de probleeme waors gekome en op ut peliesje bureau op de Nuuje waeg zoats, kaome de de auwers dich waal haole maer neet om dich droet te kalle. Meistal waore de pap en de mam ut waal mit Welbers ens.

Onger deens woor eine kael van dich gemaak om de Russe taege te hauwe die oos allemaol wauwe opvraete. Dao ljérde ste auch van Limburg en Aelse te hauwe.
Wat veer deege hauw gevolge. Dat waor duudelik en de koos dich neet verstaeke. Veer hauwe vriehied en kende taegeslaeg , succes en drooge verantwoordelikheid. Veer höbbe mit die denger moote ljerre om te gaon. Oos generatie haet völ luuj opgeleeverd die probleeme kenne oplosse, innovatief bezig te seen, hiein risiko durve te numme en veur de gevolge op te kome.

Bes dich auch zwao eine ? Proficiat, veer waore helde !!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Guus Peters, eine keihélle oet ut Törp, zomer 2005