Door Guus de Pjêtterrrrrrrrrrrr

Nao aanleiding van 'n artikel euver Meas of Maes? (oongeraan dees pagina) waor ut onderwerp van foute in de schriefwieze de aanzat veur ein flink moelgevech tösche de veurzitter van de Sajelaire  en de schriever van dit stök. Volges de létste waere auch in de Aelser vastelaoveswaereld versjillende zaken  verkjért geschreeve . Dao wil ich hie ut mien ens van zêkke.

Gusjke of Guske
Op de jéste plaats de naam van oos beeldje  “ut Gusjke”. Ut is de veurzitter van de Sajelaire zelf gewaes  dae de naam aan ut beeldje gegaeve haet en neet ich . Ich weit dat sommige nog ummer denke dat ich dae naam gegaeve höb omdat ich Guus heit. Maer dat is neet zwa. Ich haup dan auch dat neemes geluif dat ich zwao gek bên gewaes om ut beeldje nao michzelf te verneume.  (Es dat waor zou seen, dan zou ich mich toch moote schaame.) Van mich houw er net zwa leef Huubke of Hoebaer (nao de tsjwéde patraonheilige van Aelse St Hubertus) of wie dan auch  maoge heite.

Sien motivatie waor ut verkleinwoord van de auwe naam Gus es aafgeleide van St. Augustinus, de patraonheilige van Aelse. Op sich geine verkjérde. Maer hae haet sich hie laote léije door de naam die in Aelse gegaeve woor aan de familie Janssen, die de Dikke Stein geboet höbbe,  “die van Gusjke”. Wie die J in hunne naam is gekome wêt neemes maer es verkleinwoord veur Gus klop dit in eeder geval neet. (Trouwes, die vanGusjke kome van  Stein aaf, misjien dat dao ut entjwoord lik.)

Aangaonde dit sjappieter is ein anger zaak intersant naamelik, de verangering in naam van ut schwalblaad van de St. Augstinus-schwal. De jétste aaflevering hêde jéts auch Gusjke. Dat is bie aaflevering 2 al verangerd in Guske. Dao haet toch eine ingeseen dat d’r get neet good zaot.

Ut verkleinwoord veur Gus is einmaol Guske en neet Gusjke. Veur Huub is dat Huubke en neet Huubjke, eine kleine stek is ein stekske en gein stekjske, ein klein kas is ein keske en gein kesjke, eine kleine jas is ein jeske en gein jesjke en zwao ken ich blieve doorgaon. Eeder jaor vraoge mich luuj wie dat noe zit mit die J van Gusjke. Bie deze mien entjwoord.

Sjeit of steit
Op ut standbeeld van de Aelsergeis steit ein tekst geschreeve : “Aelsergeis dat is wooste veur sjteis”.  De J in sjteis kump neet in ut Aelsers veur. Dit mot steit (songer J) seen.

Knöppele of Klöppele
De patronaatsknöppele zitte auch neet good mit de naam. In ut holles is ein dik stök rondj hout eine knuppel maer in ut Aelsers is ut daoróm nog neet knöppel maer bliet ut toch eine klöppel.



Ut sin en blieve toch ein paar schwan klöppele

Sajelaire of Sajelaere
In de naam van de vastelaovesvereiniging, en van dees gezet,  zitte auch foute. Air in de naam mot aer seen.  Dat air is Engelsch en beteikend loch. Dus oos carnavalsvereiniging beteikend wie ut noe geschreve weurd eigenlijk Sajelloch. De achtergrondj van dees fout is dezelfde es ich schreef euver Meas. De klank klop inderdaad in ut Engelsch maer de sjriefwies is toch neet good. En om ut gans aaf te make: Eigenlik is ut auch Saajelaer (dus mit döbbel a).



Sajelaire of Saajelaere, mit R of zónger R, veer sin allemaol Aelsenaere en dat is wat tëlt  !!!!

De R in Aelse
Die van Maes en Stein rolle mit de R, dat is bekend. Maer doon die van Aelse dat noe waal of neet ? Auch dees vraog woar ein zwoar ongerdeil van de discussie. De veurzitter meint te weite dat ut rolle mit de R neet Aelsers is. Ich ben dat neet mit um eins. Natuurlek denkt eine R-roller (wie ich) in Aelse dao anges euver dan eine dae dat neet deit (de veurzitter). Terwiel veer toch allebei ummer in ut zelfde dörp höbbe gewoond, seen veer toch verschillend opgetrokke. Hae meint dat de rollende R, es die in Aelse gebruuk weurt,  van boete aaf kump. Ich mein dat de R altied gerold haet, maer weggeduut is gewoore.

In Aelse weurd waal degelek mit de R  gerold, allein neet (mje) zwoa völ en zwao sterk. Dat is get wat ich mot toegaeve. Dat ich mit de R rol, höb ich mich  ech neet zelf aangeljèrd. Mien mam rolt auch mit de R. (De pap, auch van Aelse,  deech dat weer minder).  Ich denk dat ich dat  van de mam höb. Ich ben dao trauwes ech neet allein in.



1943 Aelse en Terhaage veur de grwatte oetbreidingen en vraemde  spraokinvloot. Auwt Aelse bestong toen  eigenlik oet  eine lange kern vanaaf de Knaal tot aan de Euverwaeg in Baek mit ein aaftakking ( de Kaolwaeg mit Onger in de Hei). Ut spaor waor de grens tössche  Aelse en Catsop (trouwes, auch in ut plat weurd Catsop  volges mich  neet anges es Catsop  gesjreeve).

Jo de Daom meint te weite dat waal in Catsop  maer neet in Aelse mit de R weurd gerold en die dat waal doon in Aelse, dit doon doordat hun  mooder of ziezelf oet Catsop kome. Dao zit get in wat er zaet, völ Aelsenaere die ich ken en mit de R-rolle höbbe inderdaad eine béntj mit Catsop. Veur mich is dat auch zwa. Mien mooder is inderdaad gebörtig van Catsop en haet dao de jéste 16 joar gewoond )  Maer doa is ut is toch veur mich neet mit aafgedaon. Ich ken auch genoog richtige Aelsenaire songer bèntj mit Catsop neet allein auwere wie Sjef van Gelissen maer auch jongerewie   Mattie van Staeves (Sajelaer !) en nog vöäl mjè,  die waal degelek mit de R rolle en woovan de auwers waal degelek van auwt Aelse seen (en neet van Catsop). Ich höb dees vraog auch aan de auw Aelsenaere.

Van ut bestuur van ut Streekmuseum veurgelag. Allemaol waore se ut d’r euver ens dat vreuger waal degelik in Aelse mit de R woor gerold (en noch). Allein de eine get mjé es de angere en ut waor neet allein get van Catsop.

Taaleiland Catsop
Wie kent dat dan? En wie denkt er dan dat de R in Catsop terech is gekome ? Catsop is zelfs vanoet Aelse gestich. Ut is auch neet oet te lékke dat Aelse tösche Catsop,  Maes en Stein in songer de rollende R haet kenne bestaon. Dan zouwe de mooders oet Catsop euver Aelse haer oet Stein en Maes gehaold motte seen (in Baek en Göäl doon ze dit neet). Ich verschil hie trouwes neet allein van meining euver mit Jo de Daom mêr auch mit Jo Cobbe, de schriever van ut standaarwerk (woo ich trouwes wiejer niks aan aaf doon) de Platte Aelsenaer.

1943  Catsop, ein taaleiland mit ein rollende R ?

Ich höb de meining dat vreuger auch in Aelse mit de R woord gerold (maer auch weer neet door allemaol)  maer dat dit in de joare nao de aorlog langsaam verlaore is gegange . Dit kump door de mooders. Kénjer numme namelijk de sproak van hun mooder euver (daovan kump auch de oetdrökking mooderstaal). In Aelse sin de manskaels nwats einkennig gewaes en in de jaore vieftig sin völ mooders van boete Aelse gekoome en auch vöäl gans vraem gezinne. Dus de mooders van völ Aelsenaere op vandaag rolden neet mjè mit de R en dus de kénjer auch neet. Daobie is d’r volges mich auch nog ein grwaot verschil of ste op de auw St Augustinusschwal of of de nuu schwal  gezaete höbs (dus auch tösche nuu Aelsenaerkes songer R). Neemes haet mich vreuger drop geweese dat ich fout mit de R zaot. (Waal leete ze mich waal ens  “drrriedoezenddrrriehoonderd drrieendaarrtig rrrwaj rrrwazze zekke” omdat ich sterk mit de R rolde.)

Pas de letste jaore waer ich dao op aangekald. Wat mich hiebie opvilt is dat dit geböärt door Aelsenaere,  woovan de mam of zelfs gaar geine van de auwers oet Aelse kump……. Ich höb hiebie auch ein bitje ut geveul dat ze zichzelf wille goodkalle door die ut waal doon veur gek te verklaore en feite ontkenne of d’r gaar geine weit van höbbe wie ut wirkelik zit.

De toekoms
Ich weit trauwes good, dat veer ein achterhoede gevech veure en dat veer blie kenne seen es volgende genearaties nog plat kalle. De oetspraok van ut plat is eigenlik nog maer biezaak. Maer rech is einmaol rech en kromp is kromp en ich wil hie toch ut mient euver gezach höbbe. Trouwes veur ut good begrip: mich maak ut totaal niet oet wie in Aelse gekald weurt. Belangriek is dat veer plat blieve kalle en de Aelsergeis zich in de lúu bliet.
Dao höbbe veer väöl mjé aan. Al kump eine oet China woo ze de R gaar oet neet kenne, dat maak neet oet es er zich maer op sien gemaak bie oos veult, is ut mich good. 
Dae euver dit ongerwerp nog get wilt zékke of ein meining haet, vraog ich om mich die te gaeve. Dan zal ich die eine volgende kjér mit numme. Ut geit mich neet om geliek te kriege, ut geit mich dat veer noe ut nog ként , de dénger vastlékke wie se seen of waore.

Guuske (en neet Guusjke) van de Pjêterrrrrr, Aelserrrrloog.

Ongerrrrr oet ut Törrrrp (en neet Dörrrrp wie in Buurtvereinging ut Dörp, auch ein taalfoutje)

Hieronder de aanleiding voor bovenstaande discussie.

Meas of Maes
De zaak of ut noe Meas of Maes moot seen, haet jèl get kal gekos. Seen die van Maes dan neet in dat Meas fout is ? Nei, dat doon en wille se neet ! Wooróm  zauwe ze auch ? Ze höbbe ooit zwa de naam geschreeve omdat ze dachte dat ut zwa moos. Veurhaer waore d’r gein regels, men schreef in ut plat wie men dach dat ut good waor. Veur oos kump de sjriefwieze raar euver maer ich ken die van Meas toch waal begriepe. Men moos eine klank weergaeve dae neet in ut Holles besting maer waal in ut Engelsch en dat is de klank dae ste auch wêrs in “bear”  (the brown bear, de broene baer)  veer spraeke dit woord in ut dialect utzelfde  oet es in ut Engelsch, maer schrieve ut noe es baer. Daartig jaor geleeje zouwe veer auch dit woord mesjiens es bear in plaats van baer höbbe geschreeve, en dao zou neemes get van gezag höbbe. Die van Maes zeen nog echte Maaskèntjers en die laote sich door neemes get veurschrieve ! Auch neet door Veldeke of wé dan auch.

Ut maak neet oet wie Baek en Gelaen gesjreeve waere,  maer Meas bliet Meas !!!

Meas in 1943