Foto boven: Gemeente Stein

In de Raadsvergadering van maart 2019 is een besluit genomen overt het Erfgoedbeleid in de Gemeente Stein. Klik hier om de raadsvergadering van 21 maart 2019 te bekijken; erfgoedbeleid start op 2.32.00.  Meer informatie op gemeentestein.nl >

Erfgoedbeleid

Eind vorig jaar is de gemeente samen met vrijwilligers gestart met het opstellen van een erfgoedbeleid. Hierin komt te staan hoe wij met het cultuurhistorische erfgoed omgaan, zodat dit zo goed mogelijk behouden blijft voor komende generaties.

Inmiddels heeft de selectie van het meest waardevolle erfgoed plaatsgevonden en is beleid opgesteld hoe om te gaan met dit erfgoed. Op www.gemeentestein.nl/erfgoed kunt u de diverse documenten vinden en de lijsten van de geselecteerde bouwwerken, kleine monumenten en de landschapselementen.

Vervolgproces
De Steinse gemeenteraad heeft in maart 2019 het erfgoedbeleid behandelt. Belangrijk om te weten is dat het waardevolle erfgoed door middel van een bestemmingsplan of omgevingsplan beschermd gaat worden. Dit plan bevat regels over hoe om te gaan met beschermd erfgoed en wordt pas opgesteld nadat de gemeenteraad het erfgoedbeleid heeft vastgesteld.

Voorafgaand aan vaststelling van het bestemmingsplan of omgevingsplan (naar verwachting eind 2019) wordt een inloopbijeenkomst georganiseerd waarbij de gemeente belanghebbende inwoners nadere toelichting geeft. Ook bestaat tijdens de procedure de mogelijkheid tot het indienen van zienswijzen.

Feiten & cijfers
Stein telt 2 dorpsgezichten Elsloo en Urmond) en 66 monumenten met rijks­bescherming.

De lokale erfgoedlijst omvat:

• 550 gebouwen, waarvan 100 zeer waardevolle, 200 waardevolle en 250 vrij waardevolle.
• 59 kruisen, kapellen en elementen als tuinmuren en bakhuisjes, waarvan 20 monumentale.
• 43 landschapsgebieden waarvan de historische structuur nog bestaat.
• 135 landschapselementen zoals bos, houtwal en park.
• 777 bomen en struiken als vlechtheg en hakhoutsloof.
• wegen en paden, waterlopen en dijken, veedriften, holle wegen, landweren en graften.archeologische vondsten, relicten en archeologisch waardevolle gebieden.
• 20 historische nederzettingsstructuren, waarvan 13 waardevol en 7 zeer waardevol.

Er is een geografische erfgoedkaart die Stein wil ontwikkelen tot een digitaal erfgoedsysteem met verhalen van inwoners.
De komende drie jaar is telkens 30.000 euro subsidie beschikbaar voor behoud van erfgoed.

De inventarisatiekaart van Erfgoed in de gemeente Stein is bereikbaar via deze link > buro4-nl.wixsite.com/stein of klik op onderstaande afbeelding.

Bekijk eerste selectie erfgoed in Elsloo en Catsop online
Eind vorig jaar zijn we samen met vrijwilligers gestart met het opstellen van een erfgoedbeleid. Hierin komt te staan hoe wij met het cultuurhistorische erfgoed omgaan, zodat dit zo goed mogelijk behouden blijft voor komende generaties.

Inventarisatie
In de afgelopen periode heeft een inventarisatie plaatsgevonden van Elsloo en Catsop. Deze is verricht door Buro4 in samenwerking met vrijwilligers uit de Steinse gemeenschap. Benieuwd naar welke objecten en landschapselementen in aanmerking komen voor een beschermde status? Kijk dan hier: https://buro4-nl.wixsite.com/stein Let wel, dit is een eerste aanzet en het voorzicht is dan ook nog niet compleet. Heb jij een aanvulling? Geef het online door! 

In Elsloo en Catsop vinden we het cultuurhistorisch erfgoed van groot belang? Wilt u meepraten over het behoud hiervan. Kom dan naar de bijeenkomst van het Dorpsplatform Elsloo op woensdag 14 juni aanstaande om 19.00 uur in het Maaslandcentrum. Daar wordt de eerste inventarisatie van het cultuurhistorisch erfgoed in Elsloo en Catsop gepresenteerd.

Foto: Guus Peters

Route vol Verwondering door Elsloo en het interieur van de St. Augustinuskerk ⇢

Deze inventarisatie is recent uitgevoerd door Buro4 samen met o.a. Guus Peters van het Streekmuseum in Elsloo. Samen met de aanwezigen wordt ook een eerste selectie gemaakt. Dit geheel vormt een onderdeel van een interactief traject om te komen een erfgoedbeleid. Guus Peters zal tijdens deze avond een korte inleidende presentatie geven over de ontwikkeling van de wegen en de landschappen rond Elsloo en Catsop.

Wat is erfgoed?
Cultuurhistorisch erfgoed en monumenten zijn overblijfselen uit het verleden die getuigen van de geschiedenis van de gemeente, de verschillende kernen en hun inwoners. Het is dus breder dan de term 'monument' die veelal voor gebouwen gebruikt wordt, maar omvat onder andere ook landschappen, oude wegen, nederzettingsstructuren, monumentaal groen, archeologisch erfgoed, etc.

Het belang van erfgoed
Erfgoed draagt bij aan de belevingswaarde van onze leefomgeving en is in grote mate bepalend voor het karakter en de identiteit van een kern of dorp.

Amateurhistorici
Omdat het erfgoed deel uit maakt van de samenleving en het erfgoedbeleid wordt opgesteld voor de samenleving, wil de gemeente inwoners de mogelijkheid bieden om te participeren bij de totstandkoming van het erfgoedbeleid. Met name historische verenigingen en amateurhistorici kunnen hier een waardevolle bijdrage aan leveren. Zij zijn immers bekend met de omgeving, de plaatselijke geschiedenis en kennen vaak ook de verborgen historische relicten. Iedereen is op deze avond welkom om informatie te verkrijgen of zijn of haar inbreng te leveren.

Denk mee over het erfgoed in de gemeente Stein

Op 23 november 2016 heeft Har van der Borgh van Buro4 een presentatie gegeven over het project om het Erfgoed in de gemeente Stein helemaal in kaart te brengen: gebouwen, voorwerpen, landschappen en ook verhalen. De bijeenkomst werd door ruim 50 belangstellenden bezocht. De presentatie kunt u hier downloaden -->

Aan het eind van deze bijeenkomst zijn afspraken gemaakt over het vervolgtraject. Dat ziet er als volgt uit:
De eerste stap bestaat uit het verzamelen van gemeente breed gegevens van gebouwen, landschap en kleine monumenten. Deze gegevens worden door Buro4 samen met Jos Drubers, Guus Peters en Piet van Mölken verzameld en voor zover mogelijk al ingebracht in het systeem van Buro4.

Een verdere inventarisatie plaatsvinden per voormalige gemeente (Elsloo, Stein en Urmond). Hiervoor zal per gebied een werkgroep worden samengesteld. Gestart wordt met de voormalige gemeente Elsloo. Dit deelproject is de pilot voor de overige gebieden. Mensen die geïnteresseerd zijn om zitting te nemen in deze werkgroep kunnen zich hierbij aanmelden bij Har van der Borgh (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.). De gemeente zal hiervoor ook de DOP werkgroepen binnen het gebied benaderen.

Het is vervolgens de bedoeling om het resultaat van de inventarisatie via het DOP aan de diverse gemeenschappen te presenteren en voor aanvulling voor te leggen. Voorafgaande hieraan zal het voorlopige inventarisatieresultaat (kaart en overige gegevens) via de gemeentelijke website online worden gezet.
Het uiteindelijke inventarisatieresultaat van de voormalige gemeente Elsloo zal gedeeld worden tijdens een bijeenkomst met u.

Het erfgoed draagt bij aan de belevingswaarde van uw omgeving en is in grote mate bepalend voor het karakter en de identiteit van een kern of dorp. Deze identiteit koestert de gemeente Stein en willen we graag zoveel mogelijk behouden. Daarom willen we samen met u het komende jaar nadenken over hoe in de toekomst met dit cultuurhistorische erfgoed om te gaan.

Afbeelding: Streekmuseum Elsloo (embedded)

Wat verstaan we onder erfgoed?
Cultuurhistorische erfgoed en monumenten zijn overblijfselen uit het verleden die iets vertellen over de geschiedenis van de gemeente, de verschillende kernen en hun inwoners.
Het is dus breder dan de term 'monument', die in hoofdzaak voor gebouwen gebruikt wordt, maar omvat onder andere ook landschappen, oude wegen, nederzettingsstructuren, monumentaal groen, archeologisch erfgoed etc..

Voor en met de inwoners
Omdat het erfgoed deel uitmaakt van de samenleving en het dus ook u aangaat, is het belangrijk om samen na te denken over het erfgoed van de toekomst. Uiteraard mogen ook de historische verenigingen en amateurhistorici hierbij niet ontbreken aangezien ook zij een waardevolle bijdrage leveren aan het behoud van dit erfgoed.

1 reacties

In oktober 2020 is de nieuwe website www.aezel.eu live gegaan. Onze website was toen nog niet helemaal klaar. Sindsdien hebben we grote stappen gezet en we blijven doorontwikkelen.
We merken echter dat (leden van) heemkundeverenigingen, (medewerkers van) erfgoedorganisaties en andere erfgoedgeïnteresseerden vaak alleen een globaal beeld hebben van AEZEL (het beeld van vrijwilligers die genealogische en kadastrale gegevens invoeren), maar niet het eindresultaat kennen, de gebruiksmogelijkheden en de uitbreidingen sindsdien. Dat is een gemis, waarmee u misschien uzelf tekort doet.

Wat is Aezel?
AEZEL (Archief voor Erfgoed van Zuid-Nederlandse Eigendommen en Leefgemeenschappen') is hét digitale platform voor genealogische en historisch-geografische data uit Limburg. Tot stand gebracht door de niet aflatende inzet van de talloze vrijwilligers en enkele archieven uit de hele provincie die de afgelopen dertien jaar vele miljoenen genealogische en geografische feiten in bestanden in te voeren. Stichting LGGI is daarvan de kartrekker. AEZEL is uniek omdat u in één database kunt zoeken naar personen en hun geschiedenis. Of dit nu een boreling, een eigenaar, een overledene of een begravene betreft, u vindt met een paar klikken brongegevens uit aktes, registers, bidprentjes, begraafplaatsen. Vaak zijn deze gegevens voorzien van een scan van de originele brondocumenten. Die kunt u gratis raadplegen. U hoeft daarvoor niet eens een account aan te maken!

Ook erfgoedorganisaties hebben AEZEL ontdekt als bron voor het werk in hun eigen organisatie. De kastelenstichting weet bijv. heel goed welke adellijke families eigenaar waren van een kasteel, maar niet welke eigendommen die kasteelheren rond het kasteel hadden. Dat is sinds AEZEL in de lucht is met één druk op de knop te vinden.

We zijn ook in een aantal pilotgemeenten (Sittard en Roermond) druk bezig het bevolkingsregister en de wisseling van eigenaren in te voeren waardoor er een echte lokale bewoningsgeschiedenis ontstaat.

Wat kan Aezel voor u betekenen?
Veel mensen zijn bezig met cultureel erfgoed in verenigingsverband, maar ook als individueel levenswerk. Ze leggen verzamelingen aan bijv. van bidprentjes of foto's, verzamelen gegevens over lokale bouwwerken als begraafplaats, kruisen en kapellen of beschrijven de plaatselijke historie. Dat levert een schat aan informatie op, die echter versnipperd is qua inhoud en manier van verwerking. En ook al worden de gegevens digitaal aangeboden, dan nog is de context beperkt tot de eigen verzameling en gemeenschap. En helaas, triest genoeg, gaat zo'n waardevolle verzameling verloren bij overlijden of opheffen.

Het LGGI kan met inzet van AEZE (als een soort servicecentrum) helpen deze informatie low budget voor de eeuwigheid te bewaren, te ontsluiten, te koppelen en beschikbaar te stellen in de context van de totale AEZEL-database. We maken daarvoor optimaal gebruik van Google Workspace. Dat is simpel, krachtig, betrouwbaar, veilig, snel en goedkoop of zelfs gratis.

Voorwaarden van onze kant is dat het thema generiek toepasbaar is (bijv. bidprentjes, begraafplaatsen) en u zelf invoert of bewerkt in AEZEL-format (Excel). Uiteraard ondersteunen we daarbij of helpen we met een eventuele conversie. De bronhouder blijft eigenaar en aansprakelijk voor publicatie.

Wat kunt u voor Aezel betekenen?
Heeft u een enthousiast groepje vrijwilligers die het leuk vindt om ons te helpen met het completeren van de genealogische en kadastrale basisgegevens in uw woonplaats, neem dan vooral contact op. Samen staan we sterk en leveren we een bijdrage voor het nageslacht in uw buurt, dorp of stad

Op de hoogte blijven over Aezel?
Mocht u geïnteresseerd zijn geraakt, dan zijn er een aantal manieren om de ontwikkelingen rond AEZEL te volgen.
· Abonneer u op onze viermaandelijkse nieuwsbrief 
· Nodig ons uit voor een vrijblijvende presentatie op locatie, al dan niet in combinatie met uw lokale zusterorganisaties.

Geen reacties

De bewoningsgeschiedenis van Elsloo in de 18e en 19e eeuw.
Onder de vleugels van het Euroregionaal Historisch Centrum wordt al sedert 2010 hard gewerkt aan de reconstructie van de bewoning in de 18e en 19e eeuw in onze streek, waaronder het oude Elsloo. Inmiddels is Elsloo al in kaart gebracht en zichtbaar op de website www.aezel.eu
Voor de goede orde: de website is nog in opbouw en niet alles werkt al even goed.

Je kunt op twee manieren zoeken, grofweg door op de website naar Geografie te gaan en vervolgens naar Minutenplans en kies daar de woonplaats, in dit geval Elsloo. Je kunt heel gedetailleerd inzoomen en kiest bijvoorbeeld voor het pand Maasberg 4 en je kunt zien hoe de kadastrale kaart in 1817 uitzag en middels het OAT zien wie daar in vorige eeuwen gewoond heeft! 

Maar je kunt ook gelijk gedetailleerd inzoomen via ZOEKEN, bijvoorbeeld "Janssen" in Elsloo en je krijgt dit resultaat >> 
Van daaruit kun je in de kaart klikken op de oranje gekleurde percelen en je krijgt de eigenaar en andere details anno 1842.
Interessant dat je ook kunt zoeken op beroep en je ziet waar bijvoorbeeld "schippers" woonden.
Ter oriëntatie staat in de kaart op de achtergrond standaard een topografische kaart met de actuele wegenstructuur, waarbij je kunt constateren dat in heel veel gevallen de oude veldwegen gevolgd zijn. Overigens kun je ook een andere achtergrond kiezen, zoals bijvoorbeeld een satelietkaart.

De kaart dateert uit 1817 - klik voor vergroting
het spoorweg tracé werd er in latere jaren aan toegevoegd

Voor dit project wordt als basis uitgegaan van de eerste kadastrale kaarten die reeds in 1817 getekend zijn maar pas officieel zijn geworden in 1842.
Hierop staat iedere perceel, huis, straat, beek en poel precies uitgetekend en genummerd. Hoe de bewoning in 1842 was, is exact omschreven in de bij die tekening horende Oorspronkelijke Aanwijzende Tafels, kortweg OAT's genoemd.
In de loop van de tijd is daar natuurlijk vaak en veel veranderd. Dit is vastgelegd in Persoonlijke Kadastrale Leggers, PKL's genoemd. Hierin is opgetekend wat er met elk perceel is gebeurd in de loop van de tijd zoals; vererving, koop, verkoop, opdeling, samenvoeging, etc.. Door deze veranderingen zijn natuurlijk ook de oorspronkelijk tekeningen gewijzigd. Door in de computer deze veranderingen over te tekenen en daaraan de veranderingen van eigenaar etc. etc. te koppelen wordt zichtbaar gemaakt hoe in de loop van de tijd Elsloo van enkele straten en weinige woningen verandert in een welvarend en prachtig maasdorp.

Om dit project ook in Elsloo uit te voeren zijn de bestaande gegevens van OAT's,  PKL's en Stambomen (opgebouwd uit persoonsgegeven van vroeger) ingevoerd in computerbestanden en daarna gekoppeld aan de kadastrale tekeningen. Zo is de bewoning van Elsloo in 1842 toegankelijkheid en inzichtelijk gemaakt.

OAT uit 1842

Elsloo digitaal toegankelijk 
Zo zijn de gegevens van personen uit het verleden compleet beschikbaar in het “Stamboom Informatie Centrum Stein”. Ook alle OAT's zijn reeds gedigitaliseerd. Zelfs gegevens uit de tijd voor het kadaster (1757 tot 1800) zijn reeds toegankelijk gemaakt. Inmiddels zijn ook de PKL gegevens ingevoerd en de kadastrale kaarten van de jaren na 1800 ingetekend. Tientallen vrijwilligers hebben hier bijna een dagtaak aan, waaronder ook een aantal mensen uit Stein en Elsloo. 

Kijk ook eens op: 

> Alle Limburgers

> Nationaal Archief

> Cultuurhistorie Stein in kaart gebracht

> Historische Waardenkaart Stein

Geen reacties

Jaren geleden heb ik in het Elsloose huis-aan-huis blad “de Wegwijzer” een serie gepubliceerd die ik “Over velden en wegen” noemde. Deze serie is blijkbaar veel mensen in het geheugen gebleven, ook bij de redactie van elsloo.info. Zij vroegen mij of ik de serie niet opnieuw wilde publiceren op hun website. Hierin heb ik toe gestemd, alleen is de opzet iets anders.

Ik wil in de nieuwe rubriek niet alleen velden en wegen behandelen maar ook andere onderwerpen zoals de achtergronden van families, huizen, verenigingen  enz. maar zeker ook vragen van lezers over wat wij  “Aelserlogie” (alles aangaande Elsloo) noemen.

Het doel van deze rubriek is om de huidige generatie door meer te informeren over het verleden het besef bij te brengen dat het heden in de toekomst ook ooit als verleden de basis van het  heden zal zijn. Wij dragen aldus een grote verantwoording voor het heden van de volgende generaties.
Deze gedachten vormen de basis voor geplaatste artikelen op elsloo.info. Met andere woorden: hoe is het zo gekomen en hoe zal het verder gaan? 

Guus Peters
Streekhistoricus, Publicist en Gids

Beneden: Kaart Elsloo anno 1880 (klik voor vergroting)