Skip to main content

HISTORIE

Foto Kasteel Elsloo 1931© Nationaal Archief / Collectie Spaarnestad/ANP/Leeflang

Deel 4: Heren van Elsloo

9.  Conrard  I van Schoonvorst    ca 1353 - 1403
Chevalier banneret-Seigneur de Elsloo,Sittard et d’Awilhonrieu-Pair du Comte de Namur. (Ridder, heer van Elsloo, Sittard en Awilhonrieu. Raadsman van de graaf van Namen)
Conrard  I was heer van Elsloo en Sittard (Zittert in Belgisch Brabant!) en in 1372 getrouwd met Catharina D’Argenteau.  Zij was een dochter van Johan van Argenteau en Catharina van Gronsveld.  Een van zijn zonen, weer een Conrard, volgt hem later in Elsloo op.

Kinderen:
Conrad II van Schoonvorst 1373  - 1458
Catherine van Schoonvorst 1375 -  ?                                                                                                  
Mathilde van Schoonvorst 1378 -  1428

Conrard I van Schoonvorst vernieuwt in 1399 de leenverhouding uit 1329 met Hertog Willem van Gullik. In dit stuk komt de burcht van Elsloo voor als: .seine Burg mit alle synen muren, tornen, portzen, vurgeburgten, graven, weyeren ind mit allen anderen vestingen zum Lehen und Offenhaus Herzog Wilhelms von Julich-Geldern. Dat is dus de enige bekende beschrijving van de burcht van Elsloo die 50 jaar na deze beschrijving door de Maas overspoeld zal worden.
Argenteau is een plaats tussen Vise en Luik aan de Maas.
De oudere broertjes van Conrard van Schoonvorst: Reinard II  en Johan van Schoonvorst stonden bekend als zeer strijdlustig en temperamentvol. Zij hadden beide hoge functies in Brabant. Zij riepen echter een hoop weerstand op door het vermoorden (in 1386 in Aken) van hun rivaal Jan van Gronsveld,  een oom van Catharina de vrouw van Conrard ! Ze hadden hun broer Conrard vanwege zijn familierelatie als lokaas misbruikt.

Conrard I verging het zelf overigens slecht, ook hij werd vermoord. Tijdens zijn vele bezoeken aan Leuven werd hij door twee inwoners van die stad vermoord. Hij had twee inwoners onrecht aangedaan. Zij vermoorden hem in bed op 7 maart 1403.Om genoegdoening te krijgen wilden de Schoonvorsten met bondgenoten de stad Leuven verwoesten. Hiervoor hadden zij een troepenmacht bij elkaar gebracht. De stad zelf kon echter haar onschuld aantonen.

Toelichting op de heerlijkheid Sittard van de Schoonvorsten:
In diverse vastleggingen en beschrijvingen van de Schoonvorsten komt de naam Sittard voor. Welke naam  dan wordt vereenzelvigd met de Nederlandse stad Sittard, waarvan echter de Schoonvorsten in de historische beschrijvingen niet voorkomen. Ook wij zijn hierdoor in eerste instantie in verwarring gebracht. Echter in een Belgische publicatie (in de Nederlanden Extra Muros deel 24)  wordt ook Zittert gekoppeld aan de Schoonvorsten. Echter er is een tweede Zittert in het spel.  Hier wordt ook gesproken dat Zittert in bezit komt van Reinier van schoonvorst. Hij ruilde met Willem van Gulick in 1355 Euskirchen tegen de heerlijkheid Zittert. Maar dat is niet de stad Sittard in Ned. Limburg maar een Naamse enclave in Brabant die Willem had geerfd van zijn moeder. Het betreft hier Zittert-Lummen onder Tienen in het Waals Zetrud-Lumay. Heel verwarrend allemaal, net als de hele historie van de Schoonvorsten.
Regionaal Historisch Centrum Limburg
Archief van de familie Schoonvorst, heren van Elsloo:
•    404, Huwelijkscontract tussen Konraad, zoon van Reinoud van Schoonvorst, ...   door Koenraad, heer van Elsloo en Sittard en zijn echtgenote Katharina van Argenteau ...  1372
•    405, Reinoud van Schoonvorst en Johan van Schoonvorst zeggen ten behoeve van hun broeder Koenraad, heer van Elsloo, vaarwel aan de dorpen Sittard,..............
•    416 Willem van Vlaanderen, graaf van Namen en heer van Bethune geeft zijn goedkeuring aan het testament van Reinaud, heer van  88en van Sichen, waarbij deze aan zijn zoon Koenraad laat de dorpen Sittard, Lummen en Onderdenberch bij Hugaarden, Datering 1399 mei 18 " Archieven.nl



250px Armoiries de Schoonvorst

Familiewapen Van Schoonvorst (Afbeelding en meer info: wikipedia)



10. Conrard II van Schoonvorst 1373 - 1458
Chevalier banneret-Seigneur de Elsloo,Sittard et d’Awilhonrieu-Pair du Comte de Namur.
Conrard II  is in 1400 getrouwd met Jeanne de Thine van Olshoven (elders staat vermeld de Melun). Hij erfde na de moord op zijn vader o.a. Elsloo. Ook deze Conrard  heeft in dienst van de hertog van Brabant gestaan. Deze Conrard heeft ook munten geslagen. Bekend is een Dubbele mijt, Conrad II De Schoonvorst,  Elsloo
Kinderen:    
Marguerite van SCHOONVORST 1405
Maria van SCHOONVORST 1410 -1473

11. Jan (Jean, Johan) V van Gavre-Heriminez  1420-1473
Kamerheer van de hertog van Bourgondie
Maria van Schoonvorst (Schonau-Schonforst), van Diepenbeek, Elsloo, Monschau trouwt rond 1456 met Jan V de Gavre van Heetvelde (Haetsvelt) en Liefferingen. (Jan V was een zoon van Jean de Gavre de Diepenbeke en Isabeau van Heetvelde). Dit echtpaar verkocht in 1460  Cranendonk en Eindhoven. Beide stierven in 1473.  

Eindhoven is uiteraard de lampenstad in Brabant. Diepenbeek ligt naast Hasselt. Cranendonck was een kasteel in Maarheeze. Dit kasteel met het omliggende grondgebied, kende verschillende eigenaars, waaronder Anna van Egmond. Zij was de eerste vrouw van Willem van Oranje. Nog steeds behoort ‘Barones van Cranendonck’  tot een van de vele titels van H.M. koningin Beatrix.

Kinderen:  
Johan of Jean VI van Rhode Sainte Agathe, Niewerpoorten                       
Adriaan
Antoinette van Heetvelde en Liefferingen
Maria
Clarissa
Margareta

Adria(a)n zal Jan (Johan) V opvolgen als heer van Elsloo.

In de gemeente Galmaarden (tussen Gooik en Gerardsbergen) ten oosten van Brussel op de grens van Vlaanderen met Vlaams Brabant ligt in Oetingen het kasteel Heetvelde en het dorpje Liefferingen (nu Lieferinge)
…….De Heetveldemolen aan de Munkbaan in Tollembeek is een oude watermolen die nog steeds in werking is. De molen aan de rivier de Mark vormde samen met de boerderij een deel van het middeleeuwse kasteeldomein Heetvelde. De heren van Heetvelde woonden er van de vijftiende eeuw tot op het einde van het Ancien Regime. Verschillende familieleden bekleedden belangrijke posten in de stad Brussel als schepenen en schatbewaarders………

De adelijke families zoals de Gavre’s hadden als gevolg van hun huwelijken meerdere, verspreid liggende plaatsen en kastelen in hun bezit of vanwege hun functies in dienst van landsheren zoals de Graaf van Namen of de Hertog van Brabant. Zo woonde Jan V en zijn gezin niet in Elsloo maar in Namen. Op hun overige bezittingen stelden zij dan een plaats- vervanger aan momber, voogd of kastelein genoemd, zeg maar een zetbaas. Zijn opvolger Jean VI (12.1) woonde in St Agatharode, een plaats in Zuid-Brabant ten oosten van Brussel in de gemeente Huldenberg.
Jean V de Gavre werd opgevolgd door zijn zoon Jean VI de Gavre (12.1), die echter na zijn overlijden niet door een van zijn kinderen (allen vrouwen) maar door zijn broer Adriaan I (12.2) werd opgevolgd.

12.1 Jean VI van Gavre ( 1460 ? – ca 1500)
Jean VI de Gavre-Herimez, ridder, heer van St Agatherode, Diepenbeek en Montschau volgde in 1480 zijn vader Jean V op als heer van Elsloo. Hij trouwde in 1481 met Walvarina Brederode (overleden 1500). Ze kregen vier dochters: Marie, Maximilian, Jeanne en Anna.

12. 2 Adriaan I  van Gavre- de Diepenbeek    (1455- ?)      
Adriaan van Gavre Herr zu Elsloo und Diepenbeck volgde ca 1500 zijn broer Jean VI op en trouwde 1500 met Katharina van Spangen, 1460-gestorven voor 1517. Hij woonde met zijn gezin in Diepenbeek bij Hasselt.
Kinderen:  
de Gavre de Diepenbeke, Jean
de Gavre de Diepenbeke, Renier
de Gavre de Diepenbeek, Connard (Conrard III)
de Gavre de Diepenbeke, Nicolas
de Gavre de Diepenbeke, Catherine
de Gavre de Diepenbeke, Henriette
de Gavre de Diepenbeke, Marie  X Rikalt de Merode, Sgn de Pietersheim
de Gavre de Diepenbeke, Ysabelle
Conrad zal Adriaan I in Elsloo opvolgen.

13. Conrad III  van Gavre     1485 - 1570
Conrad III van Gavre zu Elsloo, Diepenbeck und Monschau (gestorven 5 mei 1570). Deze trouwt  in 1514 met Katharina von Rechterghem, gestorven in 1570. Conrad woonde wel in Elsloo.
Omdat het ondenkbaar was dat iemand van adel niet op een apart adellijk huis (en gescheiden door een gracht van de dienstgebouwen), betekend dat ook dat gedurende zijn verblijf (1514-1570) in Elsloo het oude Slot in de Maas bewoonbaar moet zijn geweest.
•    Johann VII. von Gavre-Elsloo  Anne d' Harchies
•    Konrad II. von Gavre-Scotteghem
•    Reiner von Gavre
•    Nikolaus von Gavre-Scotteghem  Henriette von Renesse
•    Katharina von Gavre
•    Adriane von Gavre
•    Isabella von Gavre  Jean de Berlo
•    Maria von Gavre  Georg von Alter
Johan (Jan / Jean) VII van Gavre volgt hem op.
Het is  Conrard III die -in 1560- de heerlijkheid Geulle kocht voor 6200 Carolus Gulden. Niet lang hield hij Geulle. Zijn zoon Johan had blijkbaar genoeg bezittingen want hij schonk Geulle aan een neef Wolter Hoen van Hoensbroek.

Van Conrard III bestaat nog de grafsteen die in de grafkapel op het kerkhof in Elsloo is ingemetseld. Conrard had Elsloo niet zomaar gekregen, hij heeft er een strijd voor moeten voeren.  In  1513 dient een zaak over het bezit van de goederen en tienden van de abdij van Floreffe voor het gerecht in Luik. Dit liep niet goed af want in 1583 verkoopt de abdij haar aandeel aan Proost Conrard van Gaveren (een zoon van Conrard III, zie verder). Dit gesol met de tienden is  altijd zeer nadelig voor de kerk en armen geweest. Hiermee ging het grootste deel van de inkomsten voor de kerk naar de Gavere’s en later naar de D’Arbergs. Er is grote strijd geweest over wie de kerk moest repareren. De Tiendstraat dankt zijn naam aan deze tienden (hier stond de Tiendschuur).

De beroemdste grafsteen van Elsloo: “Hier ligt begraven edelen ende strengen Heere Conrard van Gavere, ridder, Heer tot Elsloe, vrijheer tot Diepbecke, Peer , Guell, St. Aechtenroede, Hettene, die starf in t jaar 1570 den 3den dach van May” (Foto Guus Peters)

Wat Hettene voor een plaats is weten we niet; een schrijf/overnamefout voor Heetvelde is hier waarschijnlijk. Sint Aechtenroede c.q.Aeghtenrode is de oude naam van Sint Agatha Rode. In de kerk van Elsloo bestond het Sint Agatha altaar waar diverse percelen grond in Elsloo aan toebehoorden (o.a. de St Agathaberg bij het oude kasteel).
Of er een samenhang van deze namen met de plaats St Agatharode is weten we (nog) niet.

Laat reactieformulier zien