De Hol-, Hool-, of Hoelstraat is de weg welke vanaf de Dries naar de Eykskensweg loopt. Ook deze straat was een onderdeel van de al vaker aangehaalde Gemeyn Heerstraat. Bij de behandeling van het Einde gaven we al de verschuiving van het belang van de Holstraat aan. Sindsdien is de weg nauwelijks veranderd en kunnen we hem nu nog zien als een voorbeeld hoe een hoofdweg er in de middeleeuwen uitzag. De naam zou afkomstig kunnen zijn van het laatste stuk van de weg, dat inderdaad hol is. In de archieven heet de straat echter niet Holstraat maar steevast Hool of Hoelstraat.  “Het Hoolstraetje dat naar Catsop over den Driesch gaat”.  Dit wijst op nog een andere mogelijkheid. Hool of hoel betekend namelijk open riool, duiker of brug over een waterloop.  De Holstraat doorsnijd het, eerder aangehaalde, droogdal langs Catsop. Hoewel de naam droogdal anders doet vermoeden kon en kan bij zware of langdurige regenval grote hoeveelheden water erdoor afgevoerd worden.

De Holstraat en de Kamp in 1845

Er is wel eens verondersteld dat de Gemeyn Heerstraat terug gaat op een Romeinse weg, dit betwijfelen wij zeer. De Holstraat is in ieder geval geen weg uit de Romeinse tijd of een onderdeel daarvan. De Holstraat gaat waarschijnlijk terug op een doodlopende  veedrift die tevens onderdeel was van de beschermingsgordel rond de Kamp. Later werd  de Holstraat pas doorgaand na verlengd te zijn als verbinding met de Eykskensweg.

Foto: De Holstraot. Dit was in de middeleeuwen een onderdeel van de verbindingsweg tussen Maastricht en Roermond, de Gemeyn Heerstraet. Dit gedeelte geeft een beeld van hoe de doorgaande wegen er in die tijd uitzagen. De Holstraat diende 16 voet (ca 5 meter) breed te zijn. (Foto Guus Peters)

Het Cruys
Daar waar de Holstraat , de Lindebergstraat en de (eigenlijke) Eykskensweg bij elkaar komen, heet  het  “Aan het Cruys”. Het bedoelde kruis zelf staat er niet meer. Dit moet hebben gestaan in de helling tegenover de uitmonding van de Holstraat. In de archieven voor 1800 is dit overigens het enige kruis dat in de velden van Elsloo vermeld wordt. Het droeg de naam  “Corstgen Tylen Cruys” . Merkwaardig is dat we het kruis ook tegen-komen als Wilken of Heyncken Thillen Cruys. Opvolgende eigenaars?  Het was in ieder geval een heel oud kruis. We komen het in de 16e eeuw al tegen. De overlevering verteld van een stuk hardsteen met inscripties welk tot in de 30er jaren van onze eeuw hier gestaan zou hebben. Mogelijk was het een moordkruis. Een dergelijk kruis werd op de plaats van de moord gezet, waarbij de naam van de vermoorde en de toedracht.

Ook kennen we uit overlevering een verhaal van een koopman uit Stein die in de Eykskensweg zou zijn vermoord.  Zou dit Corstgens Tylen zijn geweest?  En gaven de inscripties misschien het verhaal weer waardoor het in de overlevering bleef voortleven?  De omgeving van het kruis wordt “Aen het Cruys” genoemd. Dit moet men overigens niet verwarren met het jonger kruis dat 100 meter verder op de kruising met de  van de Lindebergstraat met de Kampstraat en Schuthagerweg staat (het zgn Lowieskruis,. Wie Lowie was, weten we overigens niet).  Aan het eindpunt van de “Holstraat” lagen er verder percelen die “Aen het Beeltgen” werden genoemd. Wat dit beeldje is geweest en waar het zou hebben kunnen staan is verder niets bekend.

Foto: “Aen het Cruys”.  Hier moet het verdwenen “Corstgens Thylen Cruys” hebben gestaan.Begin jaren ’80 is hier nog zonder resultaat naar gezocht.  Op de voorgrond de Holstraat. Links het eigenlijke begin van de Eykskensweg en rechts het eindpunt van de Lindebergstraat. (Foto Guus Peters)

Op de Kamp
Vanaf het punt op de Dries waar de Holstraat begint, gaat nog een weg naar rechts: de Kampstraat. Deze voert naar de kruising met de Lindebergstraat. Het gebied tussen deze weg, de Holstraat en de Lindebergstraat is de Kamp. Ter onderscheiding van andere kampen werd dit de Grote kamp genoemd. Gezien de Grote Kamp ook uit grote percelen bestond, denken wij dat hier op grotere schaal veldgewassen voor de handel, zoals kool, wortelen, bonen etc.  werden geteeld, die beschermd dienden te worden tegen wildvraat.

In tegenstelling tot de Grote Kamp lag er bij het Lindeberg ook een, niet nader bepaalde, “Cleine Camp”.  De naam Kampstraat is van latere datum. In de archieven heet ook deze Schuthaeg en was een geheel met de Schuthaeg langs de Hoogte.

De Kamp diende beschermd te worden. De hiervoor benodigde weringen zien we in de Holstraat (waarvan het laatste stuk eerst meer westelijker lag) de Kampstraat (met een dubbelfunctie als bescherming tegen een bos op het Lindeberg) en het bovenste deel van de Lindebergstraat met eveneens een dubbelfunctie als bescherming tegen een bos op de Hoogte.

De Kamp was wel niet zo groot als het gebied wat nu Op de Kamp heet. Het onderste lagere gedeelte behoorde immers tot de Dries. Ook denken we dat het laatste gedeelte van de punt  tussen de Holstraat en de Lindebergstraat pas na het doortrekken van de Holstraat bij de Kamp is gekomen en dat voorheen de begrenzing hier meer naar het westen heeft gelegen.

Foto: De Kampstraat. Voorheen een onderdeel van “de Schuethaeg”. Rechts ligt de Kamp links het Lindenberg. (Foto Guus Peters)

De Schuthagerweg
De Kampstraat  gaat nu na de kruising met de Lindebergstraat over in de Schut-hagerweg en loopt tussen de Hoogte en het Armsterveld door tot op de steile helling langs de spoorlijn. In de archieven komen we steeds percelen tegen die boven, onder of aan de Schuthaeg liggen.

De Schuthaeg zelf is ongetwijfeld de weg geweest of heeft een dubbelfunctie gehad als weg en haag. Het voetpad naar Hussenberg ging door de Schuthaag. De Schuthaeg als weg was de verbindingsweg van Catsop met de (nog te behandelen) Materbergmolen en langs deze molen door de beemden naar Geulle aan de Maas. Hierop komen we bij de behandeling van de wegen in een groter verband nog op terug. We denken dat de we de Schuthaag moeten zien als een landweer tussen velden en bos of weidegebieden. Misschien is deze weg ook ooit dieper geweest dan nu.

Het beschreven gebied in 1803

Let op de vlootgraaf die loopt van de Horsterberg naar de “Geversdelleweg”. Van hier liep het water naar de Holstraat. De  greppel van de Schuthaeg kan later opgevuld zijn, zoals ook met de landweer van Elsloo is gebeurd en is hier de gezochte grond van de Eykskensweg gebleven. 

De gebieden die beschermd dienden te worden waren mogelijk het Armsterveld en de Kamp. We denken dat het gedeelte wat nu Kampstraat is, de Kamp beschermde tegen wild uit het Lindeberg (dat tot in de 20e eeuw bos was) En wat nu Schuthagerweg is beschermde tegen het bos op de Hoogte (zowel op als onder de Hoogte). Hierop voort bordurend zien we dan in het verlengde van de (misschien opgevulde) Lindebergstraat naar de Eykskensweg een landweer tussen het bos op de Hoogte en de Kamp. En is de oorspronkelijke functie van de Eykskensweg (zie eerder) een landweer tussen het bos op de Hoogte en Cracouwen geweest.

Foto: De Kruising Lindebergstraat, Kampstraat en Schuthagerweg met het “Lowie kruis” (Foto Guus Peters)