De Heuvel
Tussen het Seeckendaal en de spoorlijn en tussen Beek en de Veestraat ligt een hoogte (105 m) welk in totaal “de Heuvel” heet. Midden over de Heuvel loopt de grens tussen Elsloo en Beek. De herkomst van de naam is duidelijk, de hoogte is een van de eerste heuvels van Zuid-Limburg. Hier gaat het Graetheideplateau over naar het plateau van Schimmert, waarvan “onze” heuvel een afgescheiden onderdeel is.

Het is bijna niet voor te stellen, maar miljoenen jaren geleden is de Heuvel ooit ontstaan als eiland in een oermaas. Diezelfde oermaas heeft ook onze Heuvel opgebouwd uit kiezel en zand. Later raakte hij in de laatste ijstijd  bedekt met een laag löss.  De lösslaag is overigens niet overal even dik en is ook hier en daar afgespoeld. Dit heeft met gevolg dat er op de Heuvel (en op meer plaatsen rond Catsop) hier en daar kiezel of zandlagen aan de oppervlakte komen.

De Heuvel 1950

Soms gebruikt men in de archieven voor de percelen op de Heuvel ook de naam “Heuvelsveld”, maar meestal wordt er onderscheid gemaakt tussen “Op en Onder de Heuvel”. “Op de Heuvel” zijn eigenlijk de percelen die achter en naast het bosje op de top van de heuvel liggen. “Onder de Heuvel”  is het vlakkere terrein tot aan de Veestraat en langs de spoorlijn tot aan de grenzen met Beek. De spoorlijn vormt nu de grens maar voor de aanleg hiervan liep het veld “Onder de Heuvel” door tot aan de Schutterskampweg en langs de huidige Spoorstraat (zie ook de eerdere beschrijving van de Schutterskamp). Het was dus een vrij groot veld. Verder komen we nog percelen tegen die aan of langs de Heuvel liggen. Deze liggen dan aan het Seeckendaal.  In de heuvel aan de zijde van de Veestraat ligt een graft. Dit is de Heuvelsgraft. Verder liggen er nog enkele mooie graften in de hellingen van de heuvel langs het Seeckendaal.

Afbeelding: Graften op “de Heuvel” aan de grens met Beek. Hier lagen oorspronkelijk drie graften boven elkaar. Nu zijn er nog twee over. De steilte onder de twee graften was ooit de derde graft. (Foto Guus Peters)

Een graft is een begroeide steilte in een helling. Ze zijn ontstaan als ontginningsgrens met een bos. Later gaat men ook het bovenliggende bos rooien en vermoedelijk stapelde men vervolgens de stronken etc. op langs de begrenzing. De achterliggende grond vulde ten slotte door afspoeling of door mensenhand de leemtes tussen de bovenkant van de stapel en de natuurlijke glooiing van de helling . Zo werden hoogteverschillen opgevangen en ontstonden massieve rechte barrières tegen afspoeling van de steile hellingen. Deze graften werden beplant en werden regelmatig gekapt voor het hakhout. Ook zijn deze mini bosjes de (schaarse) schuilplaatsen bij uitstek voor het in de velden levend wild.

Aan de Quaden Hond
Aangezien de Heuvel tussen de woonkernen van Beek, Elsloo en Catsop ligt, is het logisch dat de kortste weg naar Beek over de Heuvel liep. Voor karren lag dat vanwege het nemen van de hellingen anders, die zochten hun weg in eerste instantie door het Seeckendaal (pas later gaat men via de huidige Stationsstraat naar Beek).

Afbeelding: Het voetpad (nu veldweg) over de Heuvel naar Beek. Onderaan de Veestraat bij de huizen ligt het punt  “Aan den Quaden Hond”. (Foto Guus Peters)

Voor voetgangers liep er dan ook over de Heuvel vanuit het Mergelakker een voetpad over de Heuvel naar Beek. Het begin van dit voetpad/veldweg welk begon aan de (Catsopper)veestraat heette: “Aan de Quaden Hond”. Quad betekent niet alleen kwaad maar ook slecht. Natuurlijk kan dit slaan op een valse hond die zich hier heeft opgehouden, maar het zou vreemd zijn als het punt naar iets tijdelijks als een hond vernoemd zou zijn. Mogelijk slaat dit op een slecht stuk land.

Afbeelding: De Heuvel in 1803.
Goed kan men het voetpad over de Heuvel naar Beek zien. De hele top van de Heuvel is omgeven met graften. Het valt op dat er geen bebossing op de top is (of deze is niet ingetekend). Ook ziet men een afkorting tussen het punt wat nu de spoorovergang naar Beek is en de latere Rijksweg naar Maastricht. De lijn dwars over de Heuvel in het midden is de grens tussen Beek en Elsloo. Men ziet ook dat de drie graften boven elkaar in het Seeckendaal bij de grens stoppen. Dit wijst op het onafhankelijk ontginnen van de Heuvel door Elsloo en Beek. Dit betekend overigens ook dat de  grens er al lag voordat de Heuvel ontgonnen werd.

De Koksheuvel
De Koksheuvel was een klein heuveltje dat aan de Schuttersstraat langs het spoor ligt. Langs de hele spoorlijn in Elsloo komen dergelijke grondophopingen voor.  Ze zijn ontstaan door grondstortingen tijdens de aanleg van de spoorlijn (en latere verdubbeling van het spoor). Volgens de overlevering is Koks de achternaam van een leidinggevende tijdens de aanleg c.q. uitbreiding. Op de hoek van de Veestraat / Schuttersstraat heeft volgens de overlevering ook een dergelijke heuvel gelegen. Deze zou zijn afgegraven om er de stenen van de oude pastorie (1883) bij de St. Augustinuskerk van te bakken. Ook aan de overkant van de overweg voor voetgangers lag een dergelijke heuvel (waarvan nu nog een restant van over is).

De Knup
Op de Knup (1563 Knijp) is de naam van het bosje op de top van de Heuvel. Knup of knip is dialect en betekend bobbel. Deze bobbel slaat dan niet alleen op het bosje maar op de hele top van de Heuvel. Het is dus min of meer een alternatieve naam voor “Op de Heuvel” en wordt ook vaak voor de hele Heuvel gebruikt (“Ich gaon de Knup op”)

Afbeelding: Hoewel het bosje op de Knup relatief klein is, is het toch beeldbepalend voor het landschap rond Catsop. Van alle kanten toornt het als een kroon boven het mooie gehucht uit. (Foto Guus Peters)

De overigens nauwkeurige Tranchotkaart geeft hier echter geen bos aan, wat echter ook weer niet wil zeggen dat hier vroeger nooit bos is geweest. Vermoedelijk is dit altijd een slecht stuk grond (kiezel) geweest,  begroeit met hakhout of bebost. Het is het goed mogelijk dat het  rond 1800  is gekapt en later weer aangeplant. In het bosje is ook beperkt kiezel gedolven. Deze werd gebruikt voor het verharden van de veldwegen in de omgeving.

Afbeelding: Op den Heuvel 1815.
Duidelijk is het bosje “de Knup” te herkennen als een apart onregelmatig perceel. Een vorm die we nergens anders tegengekomen. Het lijkt erop dat het als een onvruchtbaar terrein terzijde is blijven liggen. Links naast het bosje herkent men de Heuvelsgraaf op de kaart. De Knup was, evenals het grote omringend perceel, kasteelbezit.