Skip to main content

HISTORIE

Foto Kasteel Elsloo 1931© Nationaal Archief / Collectie Spaarnestad/ANP/Leeflang

Deel 7: Meers, de wegen van Kleine Meers

Net als de wisseling van de naam Kleine Meers voor verwarring zorgt, geldt dit ook voor de namen van de straten en veldwegen. Het lijkt wel of alle namen van de straten en wegen in de loop der tijd een of meerdere keren veranderd zijn. Voor zover niet anders wordt aangegeven hanteren we als oudste namen, de namen zoals die zijn vastgelegd door de gemeente Elsloo rond 1900. Ook wordt uitgegaan van de wegen zoals die rond 1950 bestonden.

Lindendriesstraat
De Lindendriesstraat in Kleine Meers loopt nu dood tegen de dijk. Zoals eerder beschreven liep deze eens door tot aan de overkant van de Maas om vervolgens aan te sluiten op de weg over de Lindendries naar Elsloo. Aan deze laatste Lindendries heeft de straat haar huidige naam te danken. De Lindendriesstraat (bedoeld wordt hier het ouder gedeelte) heette in de 19e eeuw Meerserstraat. In 1942 staat de straat te boek als Koestraat (inclusief het nieuwe gedeelte van de Lindendriesstraat naar de Veldschuur). Dit laatste stuk noemde men tegelijkertijd Dijkerweg. De alleroudste ons bekende naam voor het nieuwe gedeelte van de Lindendriesstraat is Veestraat. De namen Vee- als Koestraat, verwijzen naar het oudste Meers. Dit waren de wegen waarover men het vee vanuit de afgespoelde kern van Meers naar de toenmalige weidegebieden dreef.

Zwarte Laakstraat
Vanuit de Lindendries loopt de Zwarte Laakstraat. Laaknamen komen veel voor in het Maasdal b.v. in Ohe en Laak. Laak is een heel oud woord voor een poel water of zeer drassig gebied, het Engelse woord lake voor een meer is hier verwant aan. Nu loopt de straat dood met aan het einde aan de voet van de kanaaldijk een klein bosje. Dit bosje noemt men in Meers “de Zavel”. Zavel is klei gemengd met zand.

   

Afbeelding: Kleine Meers in 1723 en in 2000.
De oude wegstructuur kan men in het huidige wegenpatroon nog duidelijk herkennen. Men kan de heggen rond Kleine Meers goed herkennen maar ook de dan nog zeer sporadische huizen. 
De Zwarte Laakstraat bestaat in 1723 blijkbaar nog niet, wel de naam voor het gebied waar dijken en wegen zich (nog) snijden. Ook ziet men de naam Veestraat voor de latere (nieuwe) Lindendriesstraat.

Afbeelding: Kleine Meers 1942 (althans het deel dat onder Elsloo viel).
Hier ziet men ook het verloop van de grens met Stein. De oude grensbeschrijving hier (zie ook voorafgaande artikelen) luidde: 
… ind van Meertensgheer op Swerten Driessch, van Swerten Driessche die ghewaende op tot Hegghen toe……
Hieruit kan men afleiden dat de Steinderdijk vanaf de Veldschuur tot aan Kleine Meers over de “Swerten Dries”. Het ligt voor de hand dit te lezen als Zwarte Dries maar een swert was ook een zwaard. Een "driesnaam" duidt op een (tijdelijk) weidegebied. Misschien was de Koestraat een veedrift naar deze dries?

Meerser Koestraat
In Kleine Meers bestaat er nog een Koestraat, de Meerserkoestraat.
Deze loopt vanaf de Lindendriesstraat naar de weg naar de brug van Stein.
Ook deze Koestraat kan teruggaan op een veedriftnaar een weidegebied. Waar dit lag is ons niet duidelijk. Voor de hand ligt dit te zoeken tussen Stein en Meers. Inderdaad lag voor de aanleg van het Julianakaal tussen Meers en Stein een drassig weidegebied. (Welk overigens deels nog bestaat tussen de kanaaldijk en het kasteel van Stein). De Meerser Koestraat buigt hier echter eerder van af dan dat ze er naar toe gaat. Voor een aannemelijke bepaling van het gezochte weidegebied ontbreken hier concrete aanwijzingen.

Foto: Waar nu de Maas stroomt, lag de Lindendries en op de plaats van het Julianakanaal de Pas en de Kuulkes. Foto: Guus Peters

Afbeelding: Situatie in 1925. Het gebied tussen Meers en Stein voor de aanleg van het kanaal. Hier ziet men goed de verbindingen met Stein.
Tussen het kasteel en de Maas ligt “de Pas” . In het midden ligt “ein“Kuulke” met een huis er naast. Dit gebied is “in de Kuulkes”  Het huis was eeuwenlang een cafe op de route tussen Meers en Stein lang bewoond door de familie van Mulken. Die kwamen “oet de Kuulkes”. Verder zien we de benamingen Op de Steen en Korenweijer (weijer betekend vijver).
Het woord pas komt vaak in het Maasdal voor (b.v. in Bunde en Roosteren). Pas betekend hier geen doorgang, maar weidegebied. (In het Engels zit dat nog in pasture, weide). Ook kwamen we in Elsloo “ de Pastorie” tegen als veldnaam. Dit hoeft niets met een pastoor te maken te hebben, maar met pasture. Een ander gedeelte was “de Kuulkes”, ongetwijfeld verwijzend naar de laagten in dit gebied.

Foto: Kleine Meers vanaf de kanaaldijk met de Meerser Eindstraat. Kleine Meers heeft tegenwoordig vrij dichte bebouwing. Foto: Guus Peters

Eindstraat
De straat die in het verlengde van de Past Erkenstraat richting brug gaat, is de Meersereindstraat. Ook voor de aanleg van het kanaal was dit een onderdeel van de verbinding tussen Groot Meers en Stein. De naam hoeft niet zo oud te zijn (zie ook het Einde in Catsop) maar een voorafgaande wij ook niet. Het einde was het einde van de bebouwing van Meers in de richting van Stein. De buurtvereniging die heel Kleine Meers omvat heet hiernaar “Gen Einj”.

Afbeelding: Kleine Meers in 1935 (na de aanleg van het kanaal).
De huidige wegen zijn duidelijk te herkennen. Bij de Zwarte Laakstraat zien we iets opmerkelijks. De huidige straat buigt af naar een parrallel lopende straat er voor. Deze bestaat niet meer maar liep, voor de aanleg van het Julianakanaal, rechtdoor naar Stein. Tussen de Pastoor Erkenstraat en de Maasdijk liep achter de Lindendriesstraat een niet meer bestaand voetpad. Ook valt op dat Kleine Meers bestond uit enkele huizen met grote open ruimtes ertussen.

Pastoor Erkensstraat
Vanouds de verbindingsweg tussen Groot en Kleine Meers door de Koele. Genoemd naar een van de pastoors van Meers. In 1942 heeft de weg tot aan de kerk de naam Kleine Meers. Daarvoor heette de hele weg tot aan de Grote Straat het Meerser-straatje.

De Kampstraat
Aan de andere kant van de grote dijk in het verlengde van de Lindendriesstraat ligt de Kampstraat of Kamperstraat. Ooit een onderdeel van de kern van Meers vervalt deze later tot veldweg. Een Kamp is een omheind tuinencomplex (zie eerdere uitleg onder Elsloo).Mogelijk zijn er na het verdwijnen van de bebouwing langs de Kampstraat de percelen in gebruik gebleven als tuinen met een gezamenlijk afscheiding, een kamp dus. Zoals we eerder al aangaven, vermoeden we dat de Kampstraat een onderdeel is geweest van de oudste kern van Meers waarvan de huidige Lindendriesstraat de uitloop is geweest in de vorm van een veedrift.

Laat reactieformulier zien