In de vorige afleveringen hebben we ons beziggehouden met de diverse veldnamen rond de Weerd. Bewust hebben we de veldwegen en voetpaden overgeslagen. Dit omdat het geheel dan helemaal niet meer te volgen was (ook niet voor ons).

Zoals onderstaande kadasterkaart van rond 1820 al aangeeft bestonden de landerijen binnen de grote bocht in de Maas uit enkele zeer grote percelen. Deze grenzen zijn ontstaan door het aan en afspoelen van gronden van twee grote eigenaren in dit gebied. De Heer van Elsloo en de Proost het St Servaesklooster te Maastricht, de eigenaar van (Maas)Mechelen.

1820

Afbeelding: Hoe het met de eigendomsverhoudingen m.b.t. de weerden van Meers na de franse tijd is gegaan hebben wij niet nader onderzocht. Wel is ons opgevallen dat een deel van de voormalige gebieden van het kasteel van Elsloo voorkomen op een kaart met de kasteelbezittingen van Stein uit het begin van de vorige eeuw . Deze gronden kunnen eerder daar naar toe zijn overgegaan of ze zijn aan dezelfde koper als de gronden van Stein verkocht.

Spoelde het een bij de ander af, dan was hij het kwijt. Spoelde het aan, dan werd zijn gebied groter. Zo spoelde bij de Heer van Rekem de Kotemerweerd aan en de Heer van Elsloo kreeg aanwas ten koste van Mechelen. (Verlies en winst voor Elsloo stond overigens niet in verhouding tot elkaar). Ook vind men de oude Maaslopen in de Weerden terug.

Toen de Alde Maes verlandde, waren de inwoners van Meers (rond 1650) van mening dat de voormalige bedding hun toekwam. Het was tenslotte geen aanspoeling. Hierover kregen ze ruzie met de Heer van Elsloo. Een gevolg hiervan is dat er toen diverse kaarten getekend zijn . Uit deze kaarten is zonder meer door vroegere onderzoekers geconcludeerd dat de maas plotseling rond 1650 is omgeslagen. Zoals weergegeven, denken wij hier anders over. De uitslag weten we (nog) niet maar we vermoeden dat de bewoners, zoals meestal, aan het kortste eind hebben getrokken.
Het is wel tekenend voor het karakter van de inwoners van Meers dat men er ondanks alles toch voor hun gelijk ging!

Afbeelding: Belgische stafkaart 1935. Voor zover wij ze als zodanig konden herkennen. Rode stippen: de voetpaden. Gele stippen: De veldwegen.
Geen enkele weg loopt dood op de Maas met een verbroken aansluiting op de andere oever, wat een oude doorgaande weg zou kunnen verraden.De wegen volgen de kadasterlijnen en zijn duidelijk pas tot stand gekomen nadat het gebied tot rust was gekomen. Opmerking langs de Maas is een voetpad ingetekend, lijnpad ? Achter de Weert loopt een weg die nu wel bestaat maar niet op kaarten van voor 1942 voorkomt....vreemd.

Doordat het gebied geen doorgaande wegen heeft gekend die als ontginningsas konden dienen met van hieruit vertrekkende ontginningswegen en de Alde Maes lang een hinderpaal was, hebben de veldwegen zich pas laat ontwikkeld. Toen de akkers aangelegd werden, werden ook percelen uitgezet die verpacht werden. Deze percelen volgende de grenzen van het betreffende gebied, welke op hun beurt weer op de oude waterlopen teruggingen. De nieuwe wegen volgenden deze grenzen of de dijken, dit is waar het vaak vreemde onlogische verloop er van afkwam. Voor de duidelijkheid: wij hebben het hier over het wegenstelsel voor de ontgrindingen en recente dijkaanleg.

Een kaart uit 1987 werd door ons n.a.v. de gegevens van Nic. van de Wal bijgetekend. Het lijkt wel een doolhof. Hoe het verloop van de wegen nu precies is en hoe ze heten is ons niet bekend.

1 Koegriend Dijkweg - 2 Losplaats - 3 Bovenste Koevaart - 4 Weg achter de Heggen - 5 Dijkvoetpad - 6 Meerser Dijkweg - 7 Pontegatsweg - 8 Ruytersweg - 9 Pontegatsvoetpad - 10 Voetpad voor de Weert - 11 Weertpadje - 12 Beelenweidepad -
13 Beelenweidevoetpad - 14 Heggenvoetpad - 15 Weertvoetpad - 16 Weg op de Weert - 17 Veldjensweg - 18 Achter Veldjens Voetpad - 19 Battenweg - 20 Middelveldjensweg - 21 Middelveldjensvoetpad - 22 Veldjensdwarsweg - 23 Maasbandervoetpad - 24 Klauwenweg - 25 Battenvoetpad - 26 Klauwenvoetpad

Opmerking: Weg 27 heet officieel Middelveldjensvoetpad. Volgens kaart Nic van de Wal is dit nummer 21. Het is wel merkwaardig dat we deze weg op geen kaart voor 1940 zijn tegengekomen alleen op de Begische stafkaart van 1935 komt hij voor. Volgens de wegenlegger van rond 1900 is nummer 21 het originele Middel-veldjensvoetpad. De naam het Veldje welk lag tussen Groot en Kleine Meers hebben we al eerder behandeld. Maar er was nog een tweede Veldje (daar gaan we weer eens!) . Dit Veldje was de naam voor het gebied tussen “ Op de Klauwen” en de “Veldjensdwarsweg”.

Foto Guus Peters

Foto: De Pontegatsweg. Ooit liep hij tegen de Maasoever tegenover de Weerterhof. Ook toen er nog water hier in de Maas stond zal er toch een verbinding moeten zijn gewest met de Weerterhof. Misschien maakte men gebruik van een pont (platte boot) vandaar dan ook de naam.

Alle foto's hieronder: Guus Peters

De Koegriend of “Kooweisdiek” vanuit het westen naar de losplaats. 

Koegrienddijk vanuit het oosten.

Een weg die op geen enkele kaart voorkomt (bestemd voor afvoer van grind)

Foto: Het Middelveldjensvoetpad is nu wel een erg breed voetpad geworden.

Foto: Naam ? Zicht naar Meers toe. Links ligt de Weerterhof rechts het Grensmaasproject.

Veldjensweg

Foto: Beelenweidevoetpad ? Een van de weinige overgebleven onderdelen van de oude doolhof van “sjörkarpaedjes”.

Op de Weert

Langs de Maas bij de Cattesteert (bij het riool)

Nieuwe dijk aan einde van Pontegatsweg