Eerder schreven we al over de Maasband. We gingen hier niet verder op in omdat het eigenlijk buiten ons onderzoekgebied ligt. Echter gezien de verbondenheid van Meers met de Maasband, zullen we toch iets dieper op de achtergronden van dit gehucht ingaan. Voor zover we kunnen tenminste, het probleem is dat wij niet over schriftelijke gegevens van de Maasband beschikken. Die zal men in de archieven van Leuth en Stein moeten zoeken. Het kaartmateriaal wat wij hier weergeven dient men dan ook te zien als een aanzet voor nader onderzoek (wie durft de uitdaging aan ?).

De Maasband
De Maasband betekent Maasbeemd, de naam verklaart al veel van de achtergrond. Band komt van bampd, beemd dus en heeft betrekking op een eiland in de Maas. Dit behoorde weliswaar grotendeels tot Leuth, maar ook tot Eisden en Vught aan de overzijde van de Maas. Aan deze zijde vormde een Maasarm de scheiding met Elsloo en Stein.

We zagen al dat er bij de “Blauwe steen” maar liefs vijf grenzen bij elkaar kwamen. Hoe die precies gelopen hebben, kunnen we niet weergeven. Wat we van de grenzen weten is dat het rechte lijnen waren. Het lijkt er op dat men op een gegeven moment vanuit een centraal punt, de Blauwe Steen, rechte lijnen heeft getrokken en dat waren de grenzen. (De betrokkenen overheden kwamen er overigens vroeger nauwelijks wijs uit het verloop van de grens als gevolg van alle Maasverplaatsingen). Uiteindelijk werd in de 19e eeuw de Maasband bij Stein gevoegd en later de grens tussen Stein en Elsloo aangepast. Zo ontstonden de al eerder beschreven grenzen zoals die bestonden voor de herindeling.

De Maas bij de Maasband Foto Guus Peters

Afbeelding: eiland in de Maas

Afbeelding: De eilanden zoals wij denken dat deze bestaan hebben, een vervlechting van oude en nieuwe lopen. Of en wanneer de tak onder de Maasband door de hoofdmaas is geweest, is voor ons niet na te gaan.

Afbeelding: Overzichts kaart getekend door de Oostenrijkse Graaf Ferraris, rond 1780. Duidelijk zijn de talrijke eilandjes bij de Weerd en een groter eiland tegenover de Maasband. De huidige situatie is bijna voltooid.

Afbeelding: Detail kaart van Ferraris van hetzelfde gebied. Opmerking: de Ferrariskaarten geven een goed beeld, maar zijn toch niet zo nauwkeurig als de iets latere Tranchotkaart. Zo klopt de aangegeven grens niet. Het is ook opmerkelijk dat Meers in detail is uitgetekend (Elsloo is dit overigens niet, Stein weer wel) terwijl dit geen Oostenrijks gebied maar Elsloos was.

Afbeelding: Tranchotkaart uit 1803. Goed is te zien dat de Maasband midden tussen een ring van dorpen ligt.

Foto: De Maasbanderkerkweg. De verbinding tussen de Maasband en de brug in Stein. Foto Guus Peters

Afbeelding: Kaart Rijkswaterstaat Oevermeting 1904. In de percelen ziet men duidelijk de onderste Maasarm en dat de verkaveling lijkt op de veengebieden in Holland. Hier bouwde men de boerderijen langs de dijk en trokken er achter lange kavels het veen in. De kavels zijn hier zeer smal, maar dat is een gevolg van erfdeling. Hier en daar ziet men stukken kavels met de oorspronkelijke breedte. Het lijkt op een planmatig gestichte nederzetting(vanuit Leuth) waarbij kavels zijn uitgezet met aan het hoofd langs de weg de boerderijen. Voor de boerderijen ligt een apart verkaveld gebied. Mogelijk is dit een aparte aanwas of eiland geweest. De weg naar Stein gaat door de percelen. Deze is van latere datum dan de percelen.

 Afbeelding: 1923. De weg en voetpadverbindingen tussen de dorpen onderling en met de Maasband (hier eindigt helaas de kaart ) zijn hier goed te zien. Bij de Maas eindigden deze echter niet. Via de veerponten in Maaselhoven, Maasband en Meers was men ook verbonden met de dorpen aan de overzijde van de Maas. Een ideaal smokkel-landschap, wat het natuurlijk ook is geweest.

Het is ook een misvatting dat onze dorpen geisoleerde gemeenschappen waren. Dit klopt misschien t.o.v. de nederlands Limburgse dorpen maar zeker niet onderling en met de dorpen aan de overkant. De Maas liep midden door de Maaskant ! In de eerste wereldoorlog was de Maas wel een met prikkeldraad afgezette grens. Ten noorden van de Maasband wordt in een punt aan de rivier een bosgebied aangegeven. Ook de Hoxweerd was tot in de 17e eeuw een stuk bos. Hoxweerd is een verbastering van bosweerd. Iets verder richting Urmond ligt nog een stukje bos.

Afbeelding: 1935. Zowel bij Maeselhoven als in de Maasband ligt dan een voetveer.Het in 1923 nog aanwezige bosgebied bestaat dan blijkbaar al niet meer.

Afbeelding: De huidige situatie. De meest recente ingreep in het Landschap is de aanleg van de grote zuiveringsinstallatie van DSM. De volgend zal ontgrinding zijn.Aan de kaart zijn de benamingen door ons toegevoegd zoals deze door Nic van de Wal zijn aangetekend.

Afbeelding: Niet alleen veldnamen maar ook verdwenen wegen en namen zijn door Nic van de Wal ingevuld. Foto Guus Peters