De kwestie rond FUREC op Chemelot

Waterstof uit afval: belofte of bedreiging? 

Op industrieterrein Chemelot in Geleen is een nieuwe fabriek in voorbereiding: FUREC. Die moet waterstof gaan maken uit huishoudelijk restafval. Dat klinkt als een slimme stap richting duurzame energie. Maar er zijn veel vragen en zorgen. Wat is er precies aan de hand?

Wat is FUREC?
FUREC staat voor "Fuse Reuse Recycle" en omvat twee installaties in Limburg: een voorbehandelingsinstallatie in Zevenellen (gemeente Leudal) en een waterstoffabriek op Chemelot. In Zevenellen wordt jaarlijks ongeveer 700.000 ton niet-recyclebaar huishoudelijk afval verwerkt tot brandstofpellets. Deze pellets worden vervolgens in Geleen omgezet in waterstof, waarmee het aardgasverbruik op Chemelot met meer dan 280 miljoen kubieke meter per jaar kan worden verminderd. Dit komt overeen met een CO₂-reductie van circa 400.000 ton per jaar.

De plannen van initiatiefnemer energiebedrijf RWE (o.a. ook eigenaar van Essent) zijn ambitieus en passen binnen de transitie naar een circulaire economie. Toch is niet iedereen enthousiast. Zowel op juridisch als maatschappelijk vlak stuit het project op obstakels. Wat speelt er precies?

Vergunning nog geen gelopen race
Er is een milieueffectrapport (MER) gemaakt voor het project. Dat is verplicht bij grote industriële plannen. Maar de commissie die dat rapport controleert, vond het niet goed genoeg. Vooral de informatie over luchtvervuiling en schade aan natuur is te vaag. Daarom heeft de provincie Limburg gezegd dat er een nieuw onderzoek nodig is. De vergunning is voorlopig uitgesteld. Tot half juni kunnen mensen bezwaar maken.

Het laat zien hoe ingewikkeld dit soort industriële projecten zijn, zeker in een druk en gevoelig gebied als de dichtbevolkte Westelijke Mijnstreek. Daar zitten al veel snelwegen, treinen, scheepvaart en vliegverkeer. En dan is er ook nog het grote Chemelot-complex zelf.

Toenemende weerstand bij omwonenden
Zowel in de Westelijke Mijnstreek als in het Midden-Limburgse Buggenum (gemeente Leudal), waar de bijbehorende afvalverwerking moet komen, groeit het verzet. Bewoners maken zich zorgen over extra vrachtverkeer, geurhinder, uitstoot en veiligheidsrisico’s. De kritiek is niet alleen inhoudelijk. Er is ook onvrede over de manier waarop provincie en initiatiefnemers met de omgeving communiceren.

Een belangrijk punt van kritiek: de twee onderdelen van FUREC worden als aparte projecten behandeld. Ze hebben elk hun eigen vergunning en milieustudie. Maar volgens omwonenden en bezwaarmakers hoort het bij elkaar. Je kunt de fabriek in Geleen niet bouwen zonder de installatie in Zevenellen. Door dat te splitsen, wordt het milieueffect volgens hen te positief voorgesteld.

Wat zijn de voordelen?
FUREC wil jaarlijks tot 700.000 ton huishoudelijk restafval verwerken dat nu grotendeels wordt verbrand. Daaruit wordt een synthetische brandstof gewonnen, die in de fabriek op Chemelot omgezet kan worden in waterstof. Die waterstof kan dienen als alternatieve brandstof voor de chemische industrie, waar verduurzaming lastig is. Dat levert een flinke CO₂-besparing op. Goed voor het klimaat dus.

Daarnaast creëert het project mogelijk tientallen tot honderden arbeidsplaatsen, zowel in de bouwfase als structureel. Het project past in de plannen om Limburg groener en innovatiever te maken.

Maar er zijn ook risico’s
Restafval is onvoorspelbaar. Wat erin zit verschilt per dag. Dat maakt het lastig om het proces goed te regelen. Bovendien zijn installaties voor synthetische gasproductie technisch complex en potentieel storingsgevoelig. En als het misgaat, kan dat zorgen voor extra uitstoot of storingen.

Milieuorganisaties vragen zich af of dit écht duurzaam is. Is het circulair, of gewoon een moderne manier van afvalverbranding? Volgens hen moeten we vooral minder afval maken en meer hergebruiken.

Conclusie
FUREC is een vernieuwend idee, maar het roept ook veel vragen op. Het project kan Limburg een koplopersrol geven in waterstof, maar alleen als het eerlijk, open en zorgvuldig wordt aangepakt. Anders dreigt het vast te lopen in bezwaren, twijfel en wantrouwen uit de samenleving.

+ Lees ook L1 Nieuws, 28.05.2025 ⇢

+ RWE over vergunningtraject, mei 2025 ⇢

+ Gemeenteraad Leudal: Zevenellen en Chemelot is één project, juni 2024 ⇢

+ L1 over soepelere regels provincie, mei 2024 ⇢

+ Chemelot over 108 miljoen Europese subsidie aan FUREC, januari 2023 ⇢