In de 90-er jaren heb ik in het Elsloose huis-aan-huis blad “de Wegwijzer” een serie gepubliceerd die ik “Over velden en wegen” noemde. In deze serie trachtte ik niet alleen toponiemen (lokale benamingen) te verklaren, maar ook de ontwikkeling tot heden met betrekking tot de wegen en velden rond Elsloo.
Deze serie is blijkbaar veel mensen in het geheugen gebleven, ook bij de redactie van elsloo.info. Zij vroegen mij of ik de serie niet opnieuw wilde publiceren op hun website. Hierin heb ik toe gestemd, alleen is de opzet iets anders.
Ik wil in de nieuwe rubriek niet alleen velden en wegen behandelen maar ook andere onderwerpen zoals de achtergronden van families, huizen, verenigingen enz. maar zeker ook vragen van lezers over wat wij “Aelserlogie” (alles aangaande Elsloo) noemen.
Het doel van deze rubriek is om de huidige generatie door meer te informeren over het verleden het besef bij te brengen dat het heden in de toekomst ook ooit als verleden de basis van het heden zal zijn. Wij dragen aldus een grote verantwoording voor het heden van de volgende generaties. Deze gedachten vormen de basis voor de in dit kader geplaatste rubrieken op elsloo.info. Met andere woorden: hoe is het zo gekomen en hoe zal het verder gaan?
Tijdens Monumentendag 13 september 2015 bezocht mevrouw Van Schendel-Haenen, met haar 96 jaar een van de oudste inwoonsters van Elsloo, de tentoonstelling 80 jaar Julianakanaal. Een echte Elsloose die opgroeide in de Maasberg en daardoor de aanleg van het kanaal en de gevolgen daarvan van nabij meemaakte. De Limburger wijdde er een dag later een hele pagina aan. U kunt het interview hier lezen >
Priesterwijdingen waren er in de jaren vijftig van de vorige eeuw nog volop. Het werd toen als een grote eer beschouwd als je zoon z'n leven in dienst ging stellen van God. Dit was geen halfslachtige onderneming, maar een stap met grote conseqenties. Je mag niet trouwen of het celibaat. Kortom een zeer rigoreuze stap in iemands jonge leven.
Het gehucht Catsop bracht ook priesters voort. Bijvoorbeeld Huub Claessen die in 1954 z'n eerste Heilige Mis opdroeg eerst in Oud-Heverlee (B.) en enige tijd later in de Augustinuskerk te Elsloo.
Op de foto Hub Claessen met vader Guus Claessen en moeder Lies Pijpers. Uit de collectie van zijn neef Jan Pijpers die bij de eerste Heilige Mis als misdienaar fungeerde.
Bij zo'n priesterwijding hoorde een feest. Een feest dat werd georganiseerd door De Jonkheid in Catsop. Zie foto onderaan dit artikel. Deze groep stond de bezielende leiding van Albert Cremers. (Albert is helaas onlangs overleden, op 8 juni 2015 op 90-jarige leeftijd)
Onderwijzers constateerden dat Albert Cremers de capaciteiten had om na de lagere school verder te leren. Dit deed hij in Sittard, echter de volgende stap om te gaan studeren aan een universiteit durfde hij niet aan. Zijn verknochtheid aan z'n geboortegrond was groter. Zo bleef hij in Catsop wonen waar hij de organisatie omtrent pater Claessen op poten zette. In het dagelijkse leven werkte Albert bij personeelszaken op de papierfabriek in Meerssen.
Om bij het wijdingsfeest groots uit te pakken, moest er eerst geld in kas zijn. Een loterij ging het geldezeltje worden. Fabrikanten werden aangeschreven en winkeliers schonken vele prijzen die op het laatst de hele woonkamer van huize Cremers vulden. De verloting hiervan bracht het benodigde geld op.
De priesterwijding van Huub Claessen (2e van links) 2e misdienaar van links is Jan Pijpers (klik voor vergroting)
Het feestplan behelsde o.a. om het ouderlijk huis van de priester mooi te versieren. Albert werkte op het papierfabriek en zo kwamen er grote papieren slingers gemaakt door De Jonkheid. Albert koos voor een extra zware kwaliteit papier, want als het regende moesten deze versieringen toch mooi blijven. Het was die dag stralend weer.
In de jaren vijftig van de vorige eeuw was een feest een zeldzaamheid. Het hele dorp liep uit om dit mee te maken. Huub Claessen kwam met de trein uit dat verre Holland aan. Cremers had bedacht, om hem en z'n ouders in 'n open koets met paarden van het station Beek-Elsloo af te halen. Dit wilden zij niet. Iedereen was toen nog godsvruchtig, dus na de Heilige Mis in de St Augustinuskerk trok een grote processie van Oud-Elsloo naar Catsop. De hele route was met vaantjes versierd.
Aangekomen bij het geboortehuis Op de Dries speechte Albert. Het bijzondere hiervan is, dat deze toespraak is terechtgekomen op een 78-toeren elpee. Cremers was van vele markten thuis, zo had hij zeer goede kontakten bij radio Luxembourg. Hun programmering van lichte muziek in tegenstelling tot Hilversum sloeg zeer aan. Het leek hem wel leuk om als herinnering de toespraak op te nemen. Dat was echter technisch verdraaid moeilijk. Dus de directie van radio Luxembourg stuurde enige technici naar Catsop om dit varkentje te wassen.
Albert Cremers tijdens zijn speech
Nadat de speech voorbij was en op band stond was het tijd voor geschenken. Van de Jonkheid kreeg de kersverse pater Claessen een fors geldbedrag en een damesfiets. Met soutane (toog) op een herenfiets stappen, dat lukt niet. In de kleine voorkamer werd de receptie gehouden, waarbij je door de voordeur naar binnen liep en opzij weer naar buiten.
Na het officiële gedeelte vierden de buurtbewoners, die veel werk hadden verzet, op hun manier een feest. Zelfs bisschop Lemmens, geboren in Schimmert, kwam kijken naar wat De Jonkheid van dat kleine gehucht bij Elsloo uit de kast had gehaald om deze priesterwijding cachet te geven.
Jo Smeets
De Jonkheid van Catsop in 1965, klik voor vergroting
Met dank aan Guus Peters, Jan Pijpers en Albert Cremers voor de foto's. Hieronder deel 1 van een interview met Albert Cremers. Deel 2 en 3 is hier te vinden >
Hij was een huisarts met een roeping in Elsloo. Camille van der Harten genoot 36 jaar lang van zijn werk. Na zijn pensionering leerde hij de gezondheidszorg van de andere kant kennen: als patiënt.
Camille van der Harten werd op 13 december 1924 in Nijmegen geboren. Hij overleed 13 augustus 2007 in Geleen.
De kinderen van Camille van der Harten wisten niet dat een karbonaadje ook sappig kon zijn. Dat kwam doordat de maaltijd altijd moest wachten tot vader er was. Die was letterlijk altijd ’nog even bezig’. Hij was een huisarts van de oude stempel, in het mijnwerkersdorp Elsloo, even boven Maastricht. Waar de mensen alleen naar de dokter gingen als ze werkelijk iets hadden – maar, waar ze ook vaak werkelijk iets hadden.
Op 14 december 1989 nam Dr Van der Harten afscheid van zijn patiënten. De Limburger besteedde er uitgebreid aandacht aan. Met dank aan John Willems die deze artikelen 27 jaar later nog wist op te duikelen. (klik op de afbeeldingen voor vergroting)
Op zoek naar en stalling, kom ik in november 2014, terecht bij Jo Lemmens voorheen melkboer. Jarenlang heb ik hem niet gesproken. Nee heb je, ja kan ik krijgen. Ik bel aan en Jo die zich zo te zien "nat" aan het scheren is, komt aan de voordeur. In z'n stupke en 'n handdoek om z'n nek. "Jo, zal ik over een uur terugkomen?". Okee, zegt ie.
Later aan de keukentafel, in de schemer, zitten Jo en z'n vriendin soep te eten. "Jo, ik heb niet veel tijd, dadelijk moeten wij naar een verjaardag in Geverik, ga zitten". Er passeren enige onderwerpen de revue.
Zo is het 18 jaar geleden, dat hij stopte met z'n SRV-wagen. Jo reed dagelijks z'n ronde door Catsop en Elsloo. Een rijdende zuivel- kruidenierswinkel die op een slakkengang door de woonwijken reed. Midden jaren zestig werd dit idee gelanceerd. Qua postuur lang en smal in een witte jas, zat hij achter het stuur. Niet te beroerd om waar nodig de boodschappen binnen te brengen. "Die grote srv-wagen die je had, wat is hiermee gebeurd?" De ex-melkboer zegt dat deze niet lang na z'n pensionering heeft verkocht. "Ik vreesde het ergste, toen ik de koper ermee zag wegrijden. Hij vertrok alsof het een race-auto was. Op twee wielen door de bocht is overdreven, maar die motor, die jarenlang anders was belast, kuchte en steunde" Nadat z'n ventronde erop zat, moest ie samen met z'n vrouw Jes de SRV-wagen weer klaarmaken voor de volgende dag. Ook aan huis kon je bij Jes en Jo nog terecht als je een boodschap was vergeten. Tsja, een verdwenen fenomeen die SRV-wagen.
Hij zegt: "Jo weet je dat er langs jouw woonhuis een smal pad liep dat leidde naar de oude kern van Elsloo?" Nee, zeg ik. Toen wij als familie in 1960 in Catsop kwamen wonen, keken wij vanuit de woonkamer en keuken uit op de koeien van Sjaak de Heiboer. Het priesterwijdingsfeest van mijn oom pater Claessen haalt hij ook aan. Catsop stond hierdoor op z'n kop. Nu zijn we twee maanden verder en lees ik Jo's overlijdensadvertentie in de krant. Hij is onverwacht op 17 januari 2015 gestorven. Ooit een karakteristiek persoon in de Elsloose gemeenschap. Vooral in 1958 toen hij tot prins werd uitgeroepen van CV De Sajelaire.
Sedert een eeuwigheid omringt de mens zich met dieren. De status van zo'n dier is in onze contreien de voorbije zeventig jaar radicaal veranderd. Mijn grootouders hadden enkele varkens die als shredder fungeerden voor alles wat eetbaar was en zij niets meer mee deden. Zo werd het varken vetgemest, geslacht en het vlees was voor eigen gebruik. Had je geen paard en wagen? Geen nood want een hond en hondenkar was een redelijk alternatief om spullen te vervoeren.
De positie van een hond of kat is anno nu zodanig, dat het dier een volwaardige plek in het gezin inneemt. Dit proces is gestart toen de welvaart z'n intrede deed. Het verhaal over huisdieren is inmiddels zo divers, reptielen, tropische vissen, spinnen. Noem iets en iemand heeft het in huis als hobby.
Zo was in de jaren 60 van de vorige eeuw een papegaai in menig huiskamer te bewonderen. Naast z'n exotisch uiterlijk, maakte je nog meer indruk op visite als het beest kon praten. Een vogel die de naam van de heer en vrouw des huizes uitsprak, dat was het helemaal. Echter om een sprekende lorre te krijgen, daar moest wel iets voor gebeuren.
Nu was er in Stein een echtpaar dat hun papegaai aan de praat wilde krijgen. Het steeds maar herhalen voor de kooi van je naam in de hoop dat die vogel het oppikte vergde heel wat uithoudingsvermogen. Wat had de eigenaar nu bedacht om dit traject te vereenvoudigen en te versnellen? Het gebruik van een bandrecorder. Sjeng en z'n vrouw spraken hun naam talloze keren in de microfoon en dit werd vastgelegd op tape. Ging het echtpaar op bezoek, dan werd die spoelenrecorder aangezet. Enkele uren klonk hun beider naam constant door de kamer. Dit in de hoop dat....
In die jaren 60 deden vele mannen aan de duivensport. Zo ook buren van de eigenaar van de papegaai. Een duivenklok was toen een duur bezit en niet iedereen had er een. Het woord schutting was toen een vies woord, want iedereen liep bij iedereen achterom binnen. Nou was het zo, dat de papegaai-eigenaar wel een groentetuin had maar geen duiven. In het groeiseizoen lag zijn moostem er patent bij. Hij was er trots op. Echter het elders klokken van de duivenringen, zorgde voor vele ongewenste voetstappen in z'n moestuin. Bij het klokken telt namelijk elke seconde voor een goed resultaat. De tuinier vroeg zich af hoe hij dit verkeer kon verminderen. Hier kwam z'n papegaai van pas. Op welke manier?
Stein had een bibliotheek waar ook lp's werden uitgeleend. Hij ging erheen en vroeg om een plaat met vogelgeluiden. Een van de nummers was het geluid dat een torenvalk maakt. De lp werd op de pick-up gelegd en dat geluid herhaalt en herhaalt. De papegaai moest het leren en 's zondags in de moestuin reproduceren. De duif zou door dit geluid zich wel tig maal bedenken om de landing in te zetten. Z'n hachje zou ie toch wel belangrijker vinden dan dat duivenhok, dacht Sjeng. Of de beschreven methodes in de praktijk werkten is mij niet bekend. Als wel, dan heeft die coco wel iets gepresteerd voor z'n natje en droogje.
In de 90-er jaren heb ik in het Elsloose huis-aan-huis blad “de Wegwijzer” een serie gepubliceerd die ik “Over velden en wegen” noemde. In deze serie trachtte ik niet alleen toponiemen (lokale benamingen) te verklaren, maar ook de ontwikkeling tot heden met betrekking tot de wegen en velden rond Elsloo.
Geen reacties
