Groenewald slaat gat in Steinse begroting

Verwaarloosbare besparing

Update 16.07.2024

De poging om de kosten voor de uitbreiding van middelbare school Groenewald in Stein te verlagen, heeft slechts 25.000 euro bespaard, terwijl de totale investering meer dan 11 miljoen euro bedraagt.

Eind vorig jaar keurde de gemeenteraad van Stein een budgetverhoging voor de uitbreiding van de school goed, van 7,7 miljoen euro naar 11,1 miljoen euro. Het schoolbestuur beloofde toen te zoeken naar manieren om de kosten te verminderen.

Er werden 25 voorstellen onderzocht, maar veel daarvan bleken op de lange termijn niet rendabel. Bijvoorbeeld, een grote besparing op de technische installatie zou leiden tot hogere exploitatiekosten. Er werden enkele voorwaarden gesteld, zoals het vermijden van kwaliteitsverlies of vertraging. Uiteindelijk werd door het gebruik van alternatieve materialen een besparing van 25.000 euro bereikt.

Volgens de schoolbestuur was er vooraf geen specifiek besparingsdoel vastgesteld. Na de aanbesteding werden de prijzen opnieuw gecontroleerd door een onafhankelijk bureau, zonder andere conclusies. Grote besparingen zijn niet meer te verwachten en het verkrijgen van extra subsidies is onzeker vanwege tijdelijke opschorting van regelingen door het nieuwe kabinet. De gehoopte substantiële besparing wordt dus niet gerealiseerd.

De vooraf gehoopte aanzienlijke besparing wordt dus niet bereikt. Anderzijds stelt het schoolbestuur dat er vooraf een ‘sober en doelmatig plan’ is uitgewerkt. Grotere bezuinigingen waren wellicht mogelijk geweest als dit anders was aangepakt.

Budgetoverschrijding goedgekeurd

Update 15.12.2023

In een op momenten hectische raadsvergadering op donderdagavond 14 december heeft de Steinse gemeenteraad in meerderheid ingestemd met een budgetoverschrijding van 3,4 mio euro bij de uitbreiding van Scholengemeenschap Groenewald, waardoor de totale investering 11 mio euro gaat bedragen. Alleen de CMB-fractie stemde niet mee door de vergadering tijdelijk te verlaten. Zij vinden dat ze door het gevolgde proces en het ontbreken van gedetailleerde informatie hun controlerende taak niet goed genoeg kunnen uitvoeren.

U kunt de raadsvergadering van 14 december hier terugkijken ⇢

Stemming
Een politiek tactische keuze wellicht van CMB omdat zij geen trek hebben in het "slikken of stikken" proces zoals zij dat noemen en dat zij eerder al als zodanig ervaren hebben bij de nieuwbouw van school De Avonturijn.
Maar als je TEGEN deze budgetoverschrijding bent en zeker ook TEGEN het gevolgde proces, dan moet je gewoon TEGEN stemmen. Wetende dat dit verder geen invloed heeft op de uitkomst omdat de rest van de raad toch VOOR stemt.
Daarmee stem je als CMB niet tégen de uitbreiding van Groenewald, want daar heeft de fractie in 2022 al vóór gestemd. Onderwijs en de toekomst van de leerlingen staat ook bij hun hoog in het vaandel geschreven zoals hun woordvoerster -zelf docent op een middelbare school- bij herhaling zegt.

Procedures en processen
De discussie verzandde op enig moment over gevolgde procedures die het voor de toeschouwer niet makkelijker maakte. Daarvoor werd de vergadering zelfs driemaal geschorst voor overleg binnen verschillende fracties en het college. CMB-raadslid Hoeveler had nog een korte aanvaring met de burgemeester omdat zij zich naar zijn mening te inhoudelijk met de zaak bemoeide in plaats van neutrale raadsvoorzitter te zijn.

Ook ging het in de discussie met wethouder Ummels van Onderwijszaken over het al dan niet aanmerken van Groenewald als "majeur project".  Daarmee moet de gemeenteraad bij iedere wijziging betrokken worden. Dat gaat het college te ver. Zij willen alleen de grote lijnen blijven volgen en daarover informeren. Immers Groenewald/LVO is bouwheer en overlegt in de stuurgroep met o.a. wethouder Ummels. De wethouder zegt de vergadering wel toe dat hij tussentijds zal rapporteren over de financiële- en bouw-voortgang.

Twee hoofdrolspelers in de discussie, links DOS-wethouder Joep Ummels en rechts CMB-raadslid Kyle Hoeveler

Op enig moment zei Ummels "voor u staat geen blije wethouder" daarmee doelend op het feit dat hij liever niet voor deze overschrijding zou vragen. Maar "de markt" zit zo blijkbaar in elkaar: stijgende materiaal- en loonkosten gooien roet in het eten. Over het gevolgde proces van "torentjesoverleg" en de summiere informatie in het seniorenconvent is hij misschien ook niet blij, maar hij kón daarover niet openbaar communiceren omdat je daarmee het risico loopt dat de prijs nog hoger wordt. Het voltallige college stond achter deze gevolgde procesgang.
Op de suggestie van raadslid Hoeveler dat hij alle info ook in een besloten raadsvergadering had kunnen delen, reageerde Ummels niet. 

Uitstel wordt duurder
Naar mening van het college moet nu ook doorgepakt worden, alle uitstel of opnieuw aanbesteden maakt het alleen maar duurder. 
Daarmee kan niet voorkomen worden dat de aannemer (Bertens Bouw uit Tiburg) gaandeweg de bouw toch met onvoorziene prijsverhogingen komt. Bijvoorbeeld kostenverhogingen die na het sluiten van de aannemingsovereenkomst zijn ontstaan; of extra kosten die de aannemer nog niet kon voorzien bij het ondertekenen van de overeenkomst; of als de aannemer geen verwijt van de kostenverhogende omstandigheid kan worden gemaakt; of als de opdrachtgever (Groenewald/LVO) schriftelijk op de hoogte is gesteld van de kostenverhoging.

Ook de PvdA werd overrompeld door de budgetoverschrijding maar was van mening dat uitstel geen optie is. Want bij een nieuwe aanbesteding komt waarschijnlijk een nog hoger bedrag uit de bus komt en wordt zelfs het risico gelopen dat geen enkele aannemer inschrijft op het project en daarmee de uitbreiding van Groenewald torpedeert.

De SB-fractie liet in eerste termijn al weten "ja" tegen de overschrijding te zeggen omdat het over de toekomst van de leerlingen gaat. Maar ook zij hebben vooraf grondig moeten overleggen of zo'n overschrijding wel verantwoord is.

De DOS-fractie houdt het bij "goed onderwijs verdient een goed gebouw" en "we kunnen het betalen".

Het CDA-raadslid en het VVD-raadslid waren niet aanwezig bij de vergadering.

Motie De Maaskei Urmond
De SB-fractie diende later -ook namens DOS- een motie in om de nieuwbouw van school De Maaskei in Urmond te versnellen. De VVD was ook mede-ondertekenaar van de motie maar werd ervan afgehaald omdat het betreffend raadslid niet aanwezig was bij de vergadering. Lees de motie hier ⇢

PvdA en CMB stonden achter de motie maar vonden de gevolgde route "niet sjiek". De diverse fracties hebben samen overleg met De Maaskei en Kindante, waarbij een laatste overleg gepland staat op 11 januari a.s.
Blijkbaar konden SB, DOS en VVD daar niet op wachten en plakten er nu een politieke sticker op. Het zegt iets over de verhoudingen tussen coalitie en opppositie in de Steinse raad. 

Update 13.12.2023

Hier staan alle documenten alsmede de vragen door de diverse raadsfracties plus antwoorden van Burgemeester en Wethouders (B&W) Klik hier ⇢

Seniorenconvent

In hun schrijven van 12 december heeft het college van B&W antwoord gegeven op vragen van de CMB fractie. Bij diverse vragen wordt een opmerking geplaatst als zou de CMB fractie wél op de hoogte zijn geweest van de budgetoverschrijding. Opmerking in die trant worden in de beantwoording zelfs meerdere keren vermeld, waardoor het voor de onwetende, neutrale lezer lijkt alsof  CMB willens en wetens informatie achterhoudt.
Bijvoorbeeld deze toevoeging bij vraag 1: Geconstateerd werd een tekort van afgerond € 1,7 miljoen. Deze informatie is gedeeld met de wethouder die het college hiervan in kennis heeft gesteld. Op 6 juli 2023 is het seniorenconvent geinformeerd. Ook toen was uw fractievoorzitter aanwezig.

Antwoord  B&W 12.12.2023 op vragen CMB ⇢

Niet wetend wat het genoemde "seniorenconvent" behelst, heb ik eerst op de gemeentelijke website gezocht naar de betekenis hiervan: tevergeefs, helaas is die zoekterm daar onbekend. En het doorgaans bijna alleswetende Google geeft ook geen treffers met "Stein + seniorenconvent" Gelukkig hebben andere gemeenten en de provincie wel een omschrijving van "seniorenconvent" op hun website staan.

Samenvattend komt het hierop neer:

Het seniorenconvent is een door de raad ingestelde commissie die fungeert als overlegplatform voor alle tot de raad behorende aangelegenheden met name om zaken met een vertrouwelijk, politiek gevoelig en urgent karakter. Daarnaast kan het seniorenconvent aanbevelingen doen namens de raad en voorstellen doen aan de raad inzake de organisatie en het functioneren van de raad en haar commissies. En tenslotte wordt als mogelijk taak ook vemeld het behandelen van afstemmingsvraagstukken tussen het college van burgemeester en wethouders.
In de gedragscode voor raadsleden van de Gemeente Stein wordt overigens geen omschrijving van of aparte gedragscode voor het seniorenconvent vemeld. Download/lees de gedragscode uit 2017 ⇢

Vertrouwelijk en geheim

Informatie is pas openbaar als deze in de Raad of schriftelijk aan de Raad openbaar wordt gemaakt. Burgemeester en wethouders hebben met de diverse fractievoorzitters ook overleg in het seniorenconvent als daar aanleiding voor is. Het besprokene in het seniorenconvent is vertrouwelijk en daar rust voor de desbetreffende fractievoorzitters ook geheimhoudingsplicht op. 

De afzonderlijke raadsleden waren dus NIET op de hoogte van de overschrijding ten tijde van het vaststellen van de begroting, daarvoor moet de wethouder de info openbaren en deze met de hele raad delen. De fractievoorzitters waren wel op de hoogte maar mochten de informatie niet delen met hun fractiegenoten....!!? Het is niet bekend of de verschillende fracties intern toch deze geheime informatie delen.

Dan lijkt het seniorenconvent toch op "achterkamertjes politiek" en "torentjesoverleg" en heeft in dat geval niets met "transparante politiek" te maken. En laat dat nou juist de oorzaak zijn dat de burger het vertrouwen in de politiek is kwijtgeraakt

Overigens ook opmerkelijk dat B&W in de beantwoording op de vragen nu wel naar die seniorenconvent-vergaderingen verwijst.... daar rust toch "geheimhoudingsplicht" op?! 

Toelichting CMB

Het College bepaalt niet wanneer feiten openbaar gemaakt moeten worden. Dat moet spontaan en gedetailleerd geschieden, anders gaat het College op onzuivere wijze invloed uitoefenen op de wijze waarop de Raad beleidskeuzes maakt.

Dat de opmerking 'CMB wist toch van overschrijding vanuit het seniorenconvent' tot driemaal toe in de beantwoording van het College dd 12.12.2023 wordt aangehaald is, gelet op het bovenstaande, onbehoorlijk. Gevolg is ook dat CMB- fractievoorzitter Willem Thewissen vorige week uit het seniorenconvent is opgestapt omdat hij geen 'speelbal' wil zijn tussen College en zijn eigen fractie. Ook hij moet onbevangen zijn werk kunnen doen. Hij heeft niks aan info waar hij A niks mee kan (want niet openbaar) en B niet gedetailleerd is uitgewerkt en blijft bij een mededeling, waardoor de vraag altijd onbeantwoord blijft of er wel 'voldoende' is medegedeeld. 

Begrotingsbehandeling
In de begrotingsbehandeling van de Raad moeten bedragen beschikbaar worden gesteld 'die naar verwachting aangewend moeten worden' aldus art. 189 lid 1 Gemeentewet. Het College stelt de ontwerp-begroting op en had dus op deze tendens moeten inspelen. Uit het feitenrelaas blijkt immers dat:

1. De wethouder op 4 juli 2023 wist van de overschrijding van 1,7 mio
2. De wethouder op 20 september 2023 wist van een overschrijding ad 3,2 mio
3. En op 31 oktober 2023 het definitieve tekort van 3.438.207 euro bekend is.

Op 9 november 2023 is de begrotingsbehandeling, de wethouder is bekend met alle relevante feiten maar zwijgt. In de stukken staat niets over risico's met betrekking tot Groenewald. Logischerwijs stelt de Raad er dus geen enkele vraag over.

Overschrijding openbaar
Op 14 november (3 werkdagen later) wordt het definitieve tekort openbaar gemaakt in de besluitenlijst van B&W,  daar waar deze info al sedert juli 2023 in kleine kring bekend is. 
Kortom, de raad had in positie moeten worden gebracht door de feiten (die in ieder geval d.d. 31 oktober 2023 definitief zijn gebleken) mee te wegen in de begrotingsbehandeling. De raad debatteert op 9 november van 12.30 uur tot pakweg 22.00 uur. Deels voor de bühne als miljoenen euro's -die een flink gat in de begroting slaan- worden verzwegen. 

Het vaststellen van de begroting ✦ heeft onder meer tot doel het bijelkaar brengen van "vraag" en "aanbod" In dit geval het toewijzen van geld (via begrotingsposten) waarmee beleidskeuzes worden gemaakt. Door de nu gevolgde handelswijze wordt het budgetrecht van de Raad miskend. 

✦ De begroting is het document waar de gemeentelijke uitgaven (lasten) en inkomsten (baten) bij elkaar worden gebracht. Het is als het ware de offerte van het college aan de gemeenteraad voor het uitvoeren van activiteiten in het komende jaar. De gemeenteraad heeft de bevoegdheid om financiële middelen beschikbaar te stellen. Dat heet ‘budgetrecht’. Door de begroting vast te stellen geeft de gemeenteraad het college toestemming om geld uit te geven aan de afgesproken activiteiten.✦

De aanleiding

Slechts luttele dagen nadat de Gemeente Stein heel trots haar sluitende begroting voor 2024 presenteerde ( lees hier ⇢ ) vallen er al lijken uit de kast... 

Beeldvormende raadsvergadering
Op 6 december 2023 hebben diverse raadsfracties schriftelijke en mondelinge vragen gesteld voorafgaand en tijdens de Beeldvormende vergadering. Op 14 december beoordeelt de raad het verzoek voor budgetoverschrijding en de beantwoording van de vragen. En neemt dan een besluit of de overschrijding al dan niet wordt toegekend. De verwachting is dat er kritiek op het verloop van het proces komt, maar dat een raadsmeerderheid uiteindelijk zal instemmen.

• Hier kunt u de vragen van CMB fractie ⇢ dd 06.12.2023 zien en de antwoorden daarop.
• Hier de aanvullende vragen van CMB fractie  ⇢ dd 07.12.2023 naar aanleiding van de Beeldvormende vergadering
• Er zijn nog geen vragen van andere fracties zichtbaar in het overzicht van de gemeente.

Raadsvergadering 09.11.2023
Raadsvoorstel om Programmabegroting 2024-2027 vast te stellen en bij Provincie in te dienen.

Lees hier het Raadsvoorstel⇢ 

Hier kunt u de Programamabegroting 2024-2027 inzien ⇢

Aanleiding
De uitbreiding van Scholengemeenschap Groenewald met een nieuwe vleugel en de inrichting daarvan zijn de aanleiding.
Wethouder Joep Ummels en het college gingen uit van een totale investering van 7,7 miljoen euro. Maar die rekening blijkt maar liefst 3,4 miljoen hóger uit te vallen! Overigens hoeft de gemeente deze meerkosten niet alleen te dragen; de scholenkoepel LVO neemt ook zo'n 300.000 euro voor haar rekening. Uiteraard zal gekeken worden of er nog bezuinigingen mogelijk zijn binnen het project.

Rekenkunde
Toen de scholenkoepel LVO met het definitieve ontwerp in juli 2023 de boer op ging, bleken slechts 2 partijen interesse te hebben om in te schrijven. Maar blijkbaar niet op een aanneemsom van 7,7 mio want die werd niet marktconform beoordeeld. Drie andere benaderde aannemers hadden geen interesse in het project. 

Bekijk de Businesscase Groenewald mei 2022 ⇢

De wereld heeft niet stilgestaan
Het college laat weten dat het graag binnen het budget was gebleven, maar constateert dat "de wereld niet heeft stilgestaan" in de tijd tussen ontwerpfase en de aanbesteding. Op 23 juni 2022 gaf de Steinse raad groen licht voor de uitbreiding van Groenewald met een budget van 7,7 mio euro. Toen scholenkoepel LVO in juli 2023 de boel ging aanbesteden bleek die prijs niet meer marktconform.... En de wereld heeft in die tijd inderdaad niet stilgestaan, maar de gemeente en de scholenkoepel blijkbaar wel...

Heel Nederland is de laatste anderhalf jaar in de ban geweest van inflatie en fors oplopende prijzen. Maar de gemeente Stein en haar partners komen er opeens achter dat materiaalkosten en lonen fors zijn gestegen... En blijkbaar is dat nooit getoetst gaandeweg de rit, maar komt men daar pas achter in juli 2023. De raad wordt pas geïnformeerd in november, luttele dagen nadat de begroting is vastgesteld. 

Technische installaties
Wat vooral opvalt is de post "technische installaties". Er was al een voorziening getroffen van 20% voor overschrijding van de post technische installaties, omdat deze procentuele overschrijding op die post blijkbaar gemeengoed is bij aanbestedingen. Maar nu wordt er nog eens 50% overschreden, waarvan de post technische installaties zelfs dubbel zo hoog wordt en daardoor 1,5 mio van de totale overschrijding uitmaakt...
Waar heeft de architect zijn prijsindicatie opgehaald? Is materiaal sedert begin 2022 echt zoveel duurder geworden? Lonen zijn wel verhoogd, maar dat was hooguit 10%.

Gemeenteraad beslist
Diezelfde gemeenteraad moet nu in twee sessies op 6 en 14 december gaan beslissen of ze die overschrijding gaan goedkeuren. 

Overigens: het raadsbesluit met goedkeuring voor de overschrijding van 3,4 mio staat al klaar, gedateerd op 14 december 2023. Lees hier ⇢
Het zal wel niet de gewenste hamerslag worden...

De diverse raadsfracties hebben vooraf 111 vragen gesteld over de Programmabegroting; we hebben geen enkele vraag over Groenewald kunnen ontdekken. Lees hier ⇢

Groenewald heeft uitbreiding hard nodig
Groenewald wil uiteraard vasthouden aan het oorspronkelijke plan: een nieuwe vleugel van 2300 vierkante meter met klaslokalen en werkruimten. De noodlokalen die er sinds 2012 staan kunnen door deze uitbreiding eindelijk verdwijnen.