De Conincx

Over de ligging

De tuin aan de achterzijde wordt begrensd door de Slakbeek, 8 meter lager dan het straatniveau van de Dorpstraat. Diverse hellingbronnen, waarvan één in de tuin van de Conincx, voeden de beek, die bij het Kasteel Elsloo uitmondt in de vijver bij de watermolen. Op de andere oever begint het unieke Kasteelpark en Bunderbos, een prachtig wandelgebied. Het punt waar het pand ligt wordt "aan de Kaak" genoemd.

Het sigarenfabriekje Dobbelstein aan de Kaakstraat (Foto Streekmuseum Elsloo)

De Kaak was een schandpaal die op de plaats of in de buurt van het kapelletje heeft gestaan. De slachtoffers die aan de paal gebonden werden, moesten immers voor iedereen goed zichtbaar zijn. In het middeleeuwse Elsloo was dit punt de belangrijkste uitvalsweg. Al met al een plek waar eeuwen historie op ons neerkijken.

De Maasberg in vroeger jaren met de oude brouwerij (het huis met de vele vensters) Foto: Streekmuseum Elsloo

Over Jan Conincx, maasschipper

De naam Conincx is verbonden aan de 'notabele' bewoner Jan Conincx. Hij leeft rond 1610 in dit pand. Het is niet uitgesloten dat hij degene is geweest die het pand van een stenen gevel en rijke schoorstenen liet voorzien. Als arme schippersknecht trouwt hij in 1580 de weduwe Engelen. Op dat moment was hij 14 maanden bij haar schippersbedrijf in dienst.

Vermoedelijk was de familie Conincx al vrij vermogend. Vader Ghielken was eigenaar van dit pand en van een huis op de Maasberg waar Jan later de Schippersbeurs laat bouwen. Met geld van de familie of van de weduwe is hij in staat aankopen te doen, waarmee hij zijn bezittingen uitbreidt. Zo koopt Jan Conincx tevens De Hof tot Catsop onder Elsloo.

Door de oorlogsverrichtingen van de Spaansen en de Staatsen is het een tijd stil rond de Maasscheepvaart. Jan Conincx verblijft dan met zijn gezin 3 jaar in Dordrecht waar zij in de roef van hun schip wonen. In 1587 komt de scheepvaart weer op gang. Jan komt terug uit Holland. Rond die tijd vervoert hij raapzaad, oliën, reuzel, haring, stokvis e.d.

In het voorjaar van 1593 ontmoet hij in Luik Pierre Allard, koopman in Naamse hardsteen. Jan laat zich overhalen een vracht hardsteen naar Dort te vervoeren. Dit is het begin van Jan's rijkdom. Hij start in Dordrecht een verkoopkantoor in Naamse steen. Van daaruit wordt de steen vervoerd naar steden als Amsterdam.

Een doorkijkje in de Dorpstraat (foto Streekmuseum Elsloo)

In 1604 trouwt zijn stiefdochter Mercken met Joan Thijssen uit Elsloo. Jan tekent bij deze gelegenheid de volgende regels op:

"honderden kippen, kelekowen ende kalkoenen 24 gulden, aan wijn 135 gulden 15 stuiver, aan clein parcellen 10 gulden, ick mijn huisvrouw gedaen 20 gulden, rixdaelder 47 gulden, noch haer gedaen 50 gulden, noch gedaen 30 gulden, noch gedaen 20 gulden. Betaelt aan onkosten sonder bier als anders 316 gulden 15 stuiver. Aen cleiding betaelt te Dort 95 gulden, aen Laecken 85 gulden, aen cleidermaeckers betaelt 8 gulden."

Deze som geld voor een bruiloft wijst erop hoe vermogend Jan Conincx inmiddels was. De eerste maal dat de registers weer iets vertellen is in het begin van 1615. Hij koopt en verbouwt dan in Elsloo "een hoog en prachtig huis met schaliën bedekt", de tegenwoordige Schippersbeurs.

Op 17 februari 1621 maakt hij "sieck ende krank naer den lichaem" zijn testament op. Hij wil begraven worden "binnen der kercken tot Elsloo bij den sculpture van sijnen joncxten soen wijlen Dijrik Conincx".

De Conincx: een pand met een heerlijke omgeving, een rijke geschiedenis en daarbij passende sfeer...

Ontdekking van de open haard uit 1655

Foto: Margareth van der Voorden

Hieronder de tekst van een artikel uit het Limburgs Dagblad van donderdag 4 februari 1965

Vondst tussen dubbele muur in oud pand

Historische schoorsteen ontdekt tijdens verbouwing in Elsloo. Monumentenzorg en restauratiestichting zeer geinteresseerd

Bouwjaar 1655

Elsloo, 4 februari
Bij werkzaamheden aan het pand Dorpstraat 28 te Elsloo is achter een dubbele muur een antieke schoorsteen tevoorschijn gekomen met het jaartal 1655 en voorzien van prachtige tegeltjes met wapens erop. Dit antieke stuk heeft onmiddellijk de aandacht getrokken van de deskundigen van monumentenzorg en restauratiestichting. Het pand Dorpstraat 28 wordt bewoond door de heer Doornbos, die het in 1959 kocht van de heer D. Fredrix.

Toen hij dezer dagen met de inwendige verbouwing begon, werd de schoorsteen ontdekt door mevrouw Doornbos, die - het wachten moe maar vast was begonnen met de verwijdering van het behang en het pleister. Daarbij kwam een van de zijpilaren tevoorschijn.

Foto: Margareth van der Voorden

Toen de heer Doornbos naderhand met een lamp in het ontstane gat scheen, ontdekte hij de kostbare schoorsteen. Hij was verborgen achter twee muren, waarvan de eerste naar het oordeel van de deskundigen er rond 1800 voor is gebouwd. De open haard wordt geflankeerd door twee pilaren van blauwe hardsteen, waarin versieringen zijn uitgebeiteld. Een van de pilaren vermeldt aan de binnenzijde het reeds genoemde jaartal 1655. Vermoedelijk staat op het andere pilaartje eveneens het jaartal. Boven de schoorsteen hing nog de staaf met de haak, welke heeft gediend om een ketel boven het vuur te hangen.

Oudste huis

Naar men aanneemt is het pand Dorpstraat 28 een van de oudste huizen van Elsloo. Het stond op de gemeentelijke monumentenlijst. Het vermoeden bestaat dat het indertijd is gebouwd door Jan Conincx, die ook het schippershuis bouwde. De schoorsteen is tevoorschijn gekomen in een kleine achterkamer.

Volgens het verloop van de balkenlaag heeft dit kamertje vroeger met de andere door de familie Doornbos bewoonde kamer een geheel gevormd. De achterwand sluit het pand af van 't eigendom van de buurman. Men neemt aan dat de scheidsmuur er vroeger niet stond en dat deze schoorsteen was gebouwd in het midden van een grote kamer met 'n prachtig eikenhouten plafond. Van de balkenlaag heeft de heer Doornbos inmiddels ook een deel schoongemaakt. Aangezien het pleisterwerk op het plafond eveneens van oude datum is, hebben de deskundigen hem gevraagd de rest voorlopig te laten zitten.

In de kelder van het pand is een in- of uitgang dichtgemetseld. Volgens de overlevering is hier het begin van een onderaardse gang naar het kasteel, die in tijden van gevaar als vluchtgang moet hebben gediend.