Allerbelabberdst en zeer gevaarlijk

Update 05.11.2024

Ofschoon ze feitelijk geen partij is, laat de gemeente Stein vandaag in een nieuwsbrief aan inwoners weten dat in de week van maandag 18 november de natste delen van de paden bij de Kromme Dijk worden opgehoogd om de grootste overlast rond de Hemelbeek op te lossen.

Waar de gemeente echter geen oplossing voor aandraagt, en waar ze wel verantwoordelijk voor is, is de gevaarlijke toestand op de Oostelijke Kanaalweg, tussen Kasteel Elsloo en Geulle. Zoals onderstaande video en foto's laten zien staat het water tot aan de weg en na regen zelfs op de weg. Je kunt je voorstellen wat er gebeurt als je daar op deze onverlichte smalle weg met je auto in terechtkomt. Om maar te zwijgen over het gevaar dat ontstaat als het binnenkort zou gaan vriezen.

De hele kwestie wordt nog wranger als je bedenkt dat enkele kilometers verder onlangs de monding van de Hemelbeek in de Maas voor 550.000 euro door het Waterschap werd "heringericht" om de vissen een betere rustplek en voortplantingsmogelijkheid te geven.

De AWP fractie in Waterschap Limburg is dinsdag 5 november ter plaatse poolshoogte gaan nemen en noemt de situatie zowel in het bos als bij de weg allerbelabberdst en zeer gevaarlijk.
Marja Hilders van AWP heeft daarom vandaag opnieuw kritische vragen gesteld aan het Dagelijks Bestuur van het Waterschap, omdat ze op eerdere vragen onvoldoende antwoord kreeg.
Ook de Steinse raadsleden Guus Peters (DOS) en Kyle Hoeveler (CMB) zetten zich in om tot een oplossing van het probleem te komen.

Een gebed zonder einde...

Update 27.10.2024

Op zaterdag 26 oktober wilde Guus Peters langs de Hemelbeek gaan wandelen, maar dat bleek een onmogelijke onderneming. Waarom? Dat tonen onderstaande foto's.

Hij is flink geschrokken van de actuele situatie die veroorzaakt wordt doordat Staatsbosbeheer en Waterschap Limburg alles op de lange baan schuiven en tussentijds slechts halfslachtig herstelwerk laten uitvoeren.

Het water staat nu een meter breed op het wandelpad en bij het bruggetje is het een ware ravage. Er is geen doorkomen meer aan, ook omdat de bevers in het gebied weer een dam hebben gemaakt.

Ophogen van de paden is geen optie meer, dat had men begin deze zomer voortvarender moeten aanpakken. Nu rest feitelijk niets anders dan het aanleggen van een verhoogd rooster-voetpad zoals ook bij de "Hemelse Loper" is aangelegd.

Zorgen over waterhuishouding en gifstoffen

Update 26.08.2024

De AWP-fractie in Waterschap Limburg heeft op 26 augustus vragen gesteld aan hun bestuur over de zorgwekkende waterhuishouding en vervuiling (ook met gifstoffen) van waterstromen in en vanuit het Bunder- en Elsloërbos.

+ Lees vragen AWP-fractie hier ⇢

+ Conceptplannen 2023 Waterschap Limburg Leukderbeek Moorveld ⇢

Deze wateroverlast en vervuiling brengen niet alleen grote schade toe aan het bosmilieu en bedreigen niet alleen het voortbestaan van biotopen, zoals de vuursalamander, maar ook de mensen en hun huizen in de nabijgelegen afstroomgebieden. Het uitspoelen leidt nu al tot ernstige water- en sedimentoverlast voor de bewoners van de huizen aan de Hulserstraat, Oostbroek en de Andreas Sauerlaan in Geulle. Daarbij komt dat vervuild water ook onder de huizen van het Geulmondgebied het leefklimaat voor de mens aantast en aanzienlijke schade aanricht.

De AWP stelt daarom dat niet alleen voor het milieu maar ook voor deze bewoners ingegrepen moet worden. En om verdere gifverspreiding via waterstromen (onder- en bovengronds) in Bunde, Geulle en Elsloo te voorkomen is het uiterst urgent om maatregelen te nemen die leiden tot fundamentele duurzame oplossingen.

Het Leukdervoetpad in Moorveld -als onderdeel van het Bunder- en Elslooerbos- is qua waterkwaliteit het resultaat van wat op de plateaus mis gaat. Jarenlange besproeiing komt nu via het grondwater naar buiten. Niet alleen de vuursalamander heeft te lijden, ook unieke plantensoorten in deze bossen. Doordat de Grensmaas teveel grind bij Itteren en ten noorden van Geulle a/d Maas heeft afgegraven en daarvoor een kleideklaag in de plaats heeft gelegd, nota bene met toestemming van de Provincie, kan het horizontaal stromende grondwater incl. de vervuiling geen kant op.
In het Geulmondgebied heeft inmiddels zo’n 50% van de woningen last van grondwater, een onprettig idee dat daar de komende tijd nog vervuild water aan wordt toegevoegd. Die vervuiling zit straks onder de huizen. Waarbij moet worden aangetekend dat een projectontwikkelaar 120 à 130 huizen in het gebied wil gaan bouwen. Doordat het grondwater westwaarts geblokkeerd is, zal het vanuit Bunde een weg gaan zoeken naar het noorden (Brommelen, Geulle, Elsloo) alvorens het een weg naar de Maas vindt.

Door de plateaus als wateropslag te gaan gebruiken (plan Lambèr Paping) valt mogelijk nog iets aan de grondwaterkwaliteit op termijn te verbeteren/herstellen (meer grondwaterdoorloop). Het plan voorkomt tevens te grote afstroompieken = wateroverlast. Twee vliegen in één klap.

Bord belooft niet veel goeds

Update 29.07.2024

Sinds kort staat bij de ingang van het Kasteelpark een nieuw bord. Staatsbosbeheer waarschuwt daarmee voor vernatting van het gebied Kasteelpark en Hemelbeek. In het Kasteelpark valt de vernatting en modderbrij wel mee, bij de Hemelbeek is dat een ander verhaal. 
Dat Staatsbosbeheer daar zo'n luxe bord aan spendeert, belooft niet veel goeds en de gebruikte tekst ook niet... de aanpak van het probleem zal nog lang gaan duren.
Ten slotte kun je je afvragen waarom het bord weer op een apart paaltje moet staan... bevestiging op bestaande palen en hekwerk was sneller en minder rommelig geweest.

Foto: Guus Peters.

Half werk

Update 12.06.2024

Begin juni helaas moeten constateren dat de modderige paden slechts gedeeltelijk voldoende zijn aangepakt. Blijkbaar was de in april aangevoerde stol onvoldoende om het hele pad op te hogen en dus zijn er nog steeds een paar zo goed als onneembare modderstroken. Ook lijkt het of de zandvang weer bijna vol is. Stroomopwaarts bij de Zandberg ligt de beek vol met gezaagde boomstammen. Leuk om dammetjes mee te bouwen maar daardoor zoekt de beek wel weer een nieuwe loop, met alle gevolgen van dien. Ook nabij de Duuker ligt de beek vol met omgewaaide bomen en struiken.

Versterking beekwand en ophoging paden

Update 29.04.2024

Vandaag 29 april zijn er werkzaamheden gestart aan het voetpad. Grote maaskeien gaan de beekwand bij de Kromme Dijk versterken en ophogen. Het drassige wandelpad wordt met stol opgehoogd.
Ook was duidelijk te zien dat het gebied al wat droger wordt door betere afvoer en minder neerslag.

Naar aanleiding van gestelde raadsvragen (door de DOS-fractie in maart 2024 en eerder ook al door de CMB-fractie) laat de gemeente Stein op 23 april 2024 in haar beantwoording weten dat zij bekend is met de problemen met wateroverlast en verminderde begaanbaarheid in het wandelgebied en langs de Oostelijke Kanaalweg in Elsloo.We hebben deze beantwoording hieronder voor u samengevat.

Waterschap Limburg en Staatsbosbeheer zijn betrokken bij het zoeken naar een structurele oplossing voor deze kwestie, die zowel de veiligheid als de toegankelijkheid van de omgeving waarborgt. Overleg tussen voornoemde partijen heeft plaatsgevonden, hoewel elk van deze instanties verschillende belangen behartigt.

Staatsbosbeheer benadrukt de gunstige effecten van de huidige waterstand op de natuur, terwijl de gemeente verantwoordelijk is voor de verkeersveiligheid langs de Oostelijke Kanaalweg. Waterschap Limburg houdt zich bezig met de waterveiligheid en -kwaliteit.

Er is overeengekomen dat er twee hoofdoplossingen moeten worden nagestreefd: verbetering van de wandelpaden in het Elslooërbos en verbetering van de verkeersveiligheid langs de Oostelijke Kanaalweg. Het vinden van een definitieve oplossing vereist consensus tussen de betrokken partijen over de financiering en planning.

Het herstel en de opruiming van de wandelpaden zijn onderwerp van gesprek geweest. Staatsbosbeheer, verantwoordelijk voor het grondbezit, en de gemeente Stein hebben samen met Waterschap Limburg gediscussieerd over mogelijke oplossingen, zoals het verleggen of ophogen van de paden. Echter, de beperkingen opgelegd door de Natura 2000-aanwijzing hebben invloed op de haalbaarheid van deze oplossingen.

Uit overleg tussen de drie overheidsorganen is gebleken dat de beleving door gebruikers van de huidige voetpaden varieert. Staatsbosbeheer krijgt ook positieve respons van gebruikers en acht het daarnaast onmogelijk om de voetpaden zodanig in te richten dat deze door elke gebruiker kan worden gewaardeerd. De gemeente Stein is een inclusieve gemeente met als uitgangspunt dat voetpaden zoveel mogelijk toegankelijk dienen te zijn voor iedere gebruiker. De drie overheidsorganen zijn tot de volgende gedragen oplossingsrichtingen gekomen: het deels verleggen van voetpaden; het ophogen van voetpaden en/of het aanbrengen van een grondlichaam om de stroom van de Hemelbeek af te wenden van de voetpaden. Met de realisatie zijn Waterschap Limburg en Staatsbosbeheer belast.

Met betrekking tot de verkeersveiligheid langs de Oostelijke Kanaalweg zijn aanpassingen in het beheer en de waterloop besproken. Waterschap Limburg zal regelmatig de zandvang legen, terwijl overwogen wordt om een waterafvoervoorziening aan te leggen die de vernatting van het gebied reguleert en tegelijkertijd de verkeersveiligheid waarborgt. De bescherming van het beverhabitat zal echter ook hier een rol spelen in de uiteindelijke beslissing.

De gemeenschap wacht in spanning af, hopend op een spoedige terugkeer van het wandelplezier in dit waardevolle natuurgebied.

+ Beantwoording vragen DOS-fractie dd 23.04.2024 ⇢

+ Vragen DOS-fractie dd 14.03.2024 ⇢

+ Beantwoording vragen CMB-fractie dd 03.01.2024 ⇢

+ Vragen CMB fractie dd 07.12.2023 ⇢

Eindelijk verbetering?!

Update 12.03.2024

Vandaag 12 maart is onze vliegende reporter het probleemgebied bij de Hemelbeek gaan bekijken, nadat het Waterschap meldde dat de "zandvang" geleegd was. Duidelijk is dat dit een positief effect heeft gehad op de waterstand. Om de zandvang te legen, moest de toegangsweg naar het water met grove kiezels worden opgevuld om deze begaanbaar te maken.

Op de foto hieronder de veelbesproken "zandvang". Links het uitgediepte deel waar het zand naar de bodem zakt, rechts het ondiepe deel waar het zand goed zichtbaar is.

Zandvang
Zandvangen vangen het zand en slib op dat door het snelstromende water wordt meegenomen. Ze voorkomen dat de beek dichtslibt en er wateroverlast ontstaat. Er zijn twee soorten zandvangen: een betonnen bak afgedekt met een rooster en natuurlijke zandvangers. Deze laatste wordt bij de Hemelbeek gebruikt.
Bij natuurlijke zandvangen is de beek breder gemaakt waardoor de stroomsnelheid afneemt en het meegevoerde zand naar de bodem zakt. Voordat het slib uit de zandvangers wordt verwijderd, wordt het slib gecontroleerd op aanwezigheid van amfibieën (vuursalamanders/kikkers) vissen en andere organismen. Als er leven aanwezig is, wordt dit elders in de beek weer uitgezet. Het slib wordt onderzocht op eventuele schadelijke stoffen en vervolgens afgevoerd. Per jaar voert het Waterschap in dit gebied (Bunderbos en Hemelbeek) 350 tot 400 kubieke meters af. Dat zijn zo'n 20 vrachtwagens per jaar.

Momenteel is het gebied aan het opdrogen, maar dit zal nog geruime tijd duren. We hebben waargenomen dat het onder water staande gebied zich zo'n 200 meter in de richting van Geulle uitstrekt.

De doorstroming vanuit de beek naar het open watergebied ten noorden van de Kromme Dijk lijkt te zijn verbeterd, maar blijft nog steeds vrij smal en dus vatbaar voor verstopping met bijvoorbeeld hout en klei, materiaal dat ter plaatse ruim voorhanden ligt. Een deel van de problemen is ook ontstaan door vandalisme, waarbij de beek herhaaldelijk moedwillig werd verstopt. Het verbreden of verleggen van de uitstroom van de beek zou hier de situatie kunnen verbeteren en het water afleiden van het voetpad, dat momenteel nog steeds een dikke modderbrij is. Wandelaars lopen daarom nu "schuin" over de voet van de Kromme Dijk.

Als we verder gaan, komen we bij een bocht naar rechts, waar het pad ook niet meer dan een dikke modderbrij is. Inwoners of bezoekers hebben zelfs materialen meegenomen om het enigszins begaanbaar te maken. Goed te zien is dat het waterpeil in de beek gezakt is.

Na de bocht doemt het volgende probleemgebied op, waar het voetpad iets lager ligt dan de rest van de directe omgeving. Er is daar een overloop ontstaan naar het voormalige droge gebied ten zuiden van de Kromme dijk en richting Geulle en dat staat nu dus ook onder water. Dit zal een modderige plek blijven omdat het pad op het niveau van het waterpeil van de beek ligt. Inwoners en de gemeente Stein hebben geprobeerd dit op te lossen door hout op de modderbrij te leggen.

Hemelbeek: water, zand, bevers en falende instanties

Update 08.02.2024

Het DB (dagelijks bestuur) van Waterschap Limburg heeft de eerder gestelde vragen beantwoord. Maar Marja Hilders (AWP-fractie Waterschap Limburg) neemt geen genoegen met de volstrekt ontoereikende beantwoording van de vragen over de waterproblematiek van de Hemelbeek.

In de beantwoording wordt de schuld enkel bij andere partijen gelegd. In eerste instantie bij Staatsbosbeheer maar ook wordt met een vingertje naar de gemeente Stein verwezen. Terwijl uit de beantwoording van B&W gemeente Stein juist blijkt dat Stein en Staatsbosbeheer gezamenlijk optrekken in een zoektocht naar een oplossing.

Geen enkele zelfreflectie bij het Waterschap zelf. De problemen worden enkel naar de andere partijen doorgeschoven en er wordt niets opgelost. AWP vindt het ook niet acceptabel dat het Waterschap geen visie over het waterbeheer in het gebied van de Hemelbeek heeft.

Het Waterschap erkent dat de zandvang voor de laatste keer is leeg gemaakt in 2022, terwijl dat minimaal eenmaal per jaar dient te geschieden. Maar die is in 2023 niet geleegd omdat het Waterschap een verontreiniging in de Hemelbeek constateerde waardoor hoge kosten ad 30.000 euro gemaakt zouden moeten worden. Maar verder geen woord over de aard van de verontreiniging (blijkbaar een verstopping), de oorzaak, gevolgen, laat staan een oplossing!!
Het lijkt erop dat een passieve houding er juist toe heeft geleid dat nu extra kosten moeten worden gemaakt. Onbegrijpelijk!!

Ook de bewering niet bevoegd te zijn -vaak zonder reden of verklaring-  wordt als methodiek veel toegepast door de instanties en overheden in Limburg (Rijkswaterstaat, Waterschap, Staatsbosbeheer, Provincie en gemeenten) Burgers merken ook veelvuldig dat zij/hij hiermee met een kluitje het riet in worden gestuurd. Dit heeft in onze provincie ook tot onacceptabel veel extra schade ten gevolge van wateroverlast geleid. De schade van 1.8 mld tengevolge van de wateroverlast in 2021 is hier in het groot een schrijnend voorbeeld van. Dat is een ongewenste bestuurscultuur die afbreuk doet aan onze democratie.

Het navolgend citaat uit de beantwoording door het Waterschap Limburg is tekenend voor deze laakbare bestuurscultuur: "Het vrijwaren van wandelpaden van water is echter geen taak van het waterschap"
Feitelijk is dat juist, dit is geen taak van het Waterschap. Echter, het DB draait hier oorzaak-gevolg om. Het DB miskent namelijk volledig dat de wateroverlast voortvloeiend uit het niet ledigen van de zandvang wél voor haar rekening komt. Een gevolg waarvan het Dagelijks Bestuur van Waterschap Limburg stelt niet voor verantwoordelijk te zijn.

Kortom, je laat de boel op zijn beloop terwijl je (in ieder geval sinds 2020) weet dat er problemen spelen, door de passieve houding komt jouw onderhoudstaak in het geding, om vervolgens de gevolgen af te schuiven richting Staatsbosbeheer (en deels ook de gemeente Stein).

Alle reden dus voor de AWP-fractie om hier het dagelijks bestuur van het Waterschap Limburg verder op te bevragen. Deze fractie is voor een bestuurscultuur waarin verantwoordelijkheid genomen wordt. In samenwerking met andere overheden, burgers en bedrijven los je problemen op, in plaats van deze voort te laten bestaan. Daarom gaat AWP samen met de CMB fractie uit de Steinse gemeenteraad de vervolgvragen afstemmen. Maar ook bestuurders moeten de handen ineen slaan in het belang van de burgers!
De problematiek met betrekking tot de Hemelbeek moet worden aangepakt en opgelost.

+ Lees hier beantwoording Waterschap Limburg op vragen AWP fractie 06.02.2024 ⇢

Update 09.01.2024

Beantwoording van de door CMB-fractie in de gemeenteraad van Stein gestelde vragen over Hemelbeek alsmede over de voorgenomen vervanging van de laanbeplanting langs de Slakweg, Kasteelpark.

+ Lees hier de beantwoording door het College van B&W ⇢
+ Lees ook De Limburger, 08.01.2024  ⇢

Update 05.01.2024

Vandaag heeft de AWP fractie in het Waterschap Limburg over de situatie bij de Hemelbeek de onderstaande schriftelijke vragen gesteld aan de loco-dijkgraaf en het dagelijks bestuur van het Waterschap.

Maastricht 5 januari 2024
AWP-fractie Waterschap Limburg

Aan de loco-dijkgraaf en het dagelijks bestuur van het Waterschap Limburg
Vragen ex. art. 35 RVO over de wateroverlast problematiek van de Hemelbeek in het Elslooërbos in de gemeente Stein - bestemd voor schriftelijke beantwoording

Geachte loco-dijkgraaf en geacht dagelijks bestuur,

In het Elslooërbos (Natura 2000-gebied, gemeente Stein) stroomt onder meer de Hemelbeek. Deze beek zorgt al een aantal jaren voor de nodige wateroverlast in het gebied, waarbij het wandelgebied tussen de Kromme Dijk en de Duuker ontoegankelijk is voor wandelpubliek door overstroming van de Hemelbeek. Het gebied is in eigendom van Staatsbosbeheer. Naar onze fractie bekend is, is het Waterschap verantwoordelijk voor het onderhoud (in het bijzonder het onderhoud van de aldaar gesitueerde zandvang). Er zou voorts al geruime tijd overleg zijn tussen onder meer Staatsbosbeheer, de gemeente Stein en het Waterschap Limburg.

1. In hoeverre bent u bekend met bovenstaande problematiek?
2. In hoeverre hebben de tot dusver gevoerde gesprekken met ketenpartners geleid tot structurele oplossingen voor de wateroverlast in het gebied?
3. Welke exacte rol vervult het Waterschap terzake van bovenstaande problematiek?
4. Uit signalen van onder meer participerende natuurverenigingen en stichtingen binnen het gebied is ons bekend dat de aldaar gesitueerde zandvang al jaren niet meer is schoongemaakt. Is dit correct?
5. Wanneer is de zandvang voor het laatst schoongemaakt, wanneer wordt deze zandvang opnieuw schoongemaakt en binnen welke frequentie op jaarbasis geschiedt het schoonmaken van de zandvang? Hoe wordt dit vanuit uw dagelijks bestuur en de directie gecontroleerd?
6. Mocht de zandvang toch nog opgeschoond gaan worden, zal helaas ook de Hemelbeek (hopelijk eenmalig) opgeschoond/verdiept moeten gaan worden.
7. Strikt genomen moeten de wandelaars zich een weg door de modder zoeken, op een pad dat door een meertje en moerasgebied loopt. Welk standpunt neemt uw dagelijks bestuur dienaangaande in, acht u deze situatie met ons geen correcte inrichting van het wandelgebied waarvoor een oplossing gevonden dient te worden?
8. Binnen welk tijdsbestek verwacht u dat er een oplossing is gevonden voor bovenstaande problematiek? Uit navraag bij deskundigen op dit vlak is gebleken dat afwatering via de Hussenbeek door middel van een afsluiter een alternatieve, en tevens toereikende, oplossing is. Het gebied kent meerdere afsluiters – in eigendom van Staatsbosbeheer – die door het Waterschap worden bediend.
9. Is deze oplossing al bij het overleg ter tafel gekomen? Zo ja, is er bereidheid om tot uitvoering dienovereenkomstig over te gaan? Zo nee, bent u bereid om deze oplossing bij Staatsbosbeheer aan te dragen?
10. In hoeverre bent u bereid om de mogelijkheden omtrent deze aangedragen oplossing te verkennen, waarbij tevens wordt bezien in hoeverre het waterschap hiermee zelfstandig uit de voeten kan?

Update 07.12.2023

Onderstaande foto's van Kyle Hoeveler laten zien dat de situatie langs Oostelijke Kanaalweg -de weg langs kasteel Elsloo naar Geulle- in december 2023 wel heel precair wordt door de wateroverlast van de Hemelbeek.

Binnenkort staat de situatie op de agenda in de Steinse gemeenteraad. DE CMB fractie heeft op 07.12.2023 daarover vragen gesteld,  lees hier ⇢

Het wordt hoog tijd dat de verantwoordelijke en aansprakelijke instanties Waterschap Limburg en Staatsbosbeheer werk gaan maken van hun achterstallig onderhoud en onverantwoordelijke opstelling.
Want stel je voor dat je hier in het donker met je wielen in het water komt en de macht over het stuur verliest; is zo gebeurd bij uitwijken op deze smalle weg. Bij wie ga je (of je nabestaanden) de rekening neerleggen?

Update 20.09.2023

Hij heeft het eerder al in 2021 bij diverse instanties aangekaart, maar nu is Guus Peters het helemaal zat. En hij is lang niet de enige, ook andere inwoners en Elsloose instanties hebben al meermalen hun beklag gedaan over de wateroverlast op het wandelpad nabij de Kromme Dijk. Tot dusver allemaal zonder resultaat.

Waterschap Limburg en Staatsbosbeheer hebben het helemaal verbruid bij de streekhistoricus en DOS-raadslid uit Elsloo. Het wandelpad tussen de Kromme Dijk en De Duuker in het Elslooër bos is een groot deel van het jaar al geen gemakkelijk te nemen hindernis, maar in september 2023 is het pad een onneembaar overstromingsgebied geworden.

Het Elslooër en ook het Bunderbos worden beheerd door Staatsbosbeheer. De beken en bronnen worden onderhouden door Waterschap Limburg. Tenminste dat staat in hun doel en missie; in de praktijk komt daar in Elsloo niet veel van terecht. Staatsbosbeheer grossiert vooral in brandnetels en ander onkruid. En Waterschap Limburg laat het water maar doen waar het zin in heeft. 

Even terzijde: het Kasteelpark is eigendom van Stichting Limburgs Landschap. Bij het klaphek richting ijzeren loopbrug eindigt hun gebied en betreed u het Elslooërbos waar Staatsbosbeheer dus de scepter zwaait. Niet dat je de overgang ziet aan de staat van onderhoud, want die is bij beiden belabberd, al is het Limburgs Landschap onlangs gestart met de renovatie van het Kasteelpark.
De gemeente Stein, al is het haar grondgebied, kan niets aan de situatie veranderen, maar alleen ook haar beklag doen bij Staatsbosbeheer en Waterschap Limburg.

Een inwoner heeft deze week een klacht ingediend bij Waterschap Limburg en kreeg gelijk een reactie van onderstaande strekking. 
Wat betreft de wateroverlast; de zandopvang in de Hemelbeek ter hoogte van de Kromme Dijk mag maar één keer per jaar, in oktober, worden leeggemaakt in verband met de bio diversiteit, natuurwetten en de aanwezige amfibieën.  Maar volgens Waterschap Limburg is de volle zandopvang NIET de hoofdoorzaak van de overstromingen. De echte oorzaak ligt stroomafwaarts, in het BEVER gebied, daar is een blokkering die het water opstuwt en weer terug richting Kromme Dijk laat stromen, inclusief ook weer zand.
Dat gebied is in beheer bij Staatsbosbeheer en zij willen die blokkering niet verwijderen om zo de bevers niet te storen. Eigenlijk is Staatsbosbeheer van mening dat de wandelpaden dan maar onder water moeten blijven staan .
Er is contact en overleg tussen Staatsbosbeheer en Waterschap Limburg, maar Staatsbosbeheer is dus de verantwoordelijke voor de wateroverlast. En "hun" bevers dus....

Hemelbeek zorgt voor constante overlast

17.01.2022

De Hemelbeek aan de rand van Kasteelpark Elsloo en het Elslooër Bos, die gevoed wordt door de talloze bronnen in het gebied, zorgt een groot deel van het jaar voor wateroverlast waardoor wandelpaden worden overspoeld en onbegaanbaar worden. Daarom zijn er al vlonders aangelegd om de vele wandelaars naar en vanuit het Kasteelpark naar het Elslooër en Bunder Bos met droge voeten thuis te laten komen.

Maar zult u zeggen: de bronnen en de beek zijn er altijd geweest en vroeger kon je hier gewoon over harde paden wandelen. Ja dat klopt. Guus Peters, streekhistoricus en raadslid in de gemeente Stein legt het uit.

Voordat het gebied zo'n 25 jaar geleden door Staatsbosbeheer "aan de natuur werd terug gegeven" zoals men het zo mooi noemt, was het gebied een authentiek weidelandschap -de beemden- zoals zich dat voor de aanleg van het Julianakanaal tot aan de Maas uitstrekte. Mooie, groene sappige weilanden doorsneden met kabbelende beekjes. Grazende koeien en hier en daar een prachtige oude walnotenboom en andere bomen. Een plaatje....

De nieuwe natuur is in de weilanden ontstaan door het verleggen van de Hemelbeek in de 90-er jaren en door toedoen van de bevers die hier sedert ongeveer 2005 leven. De loop van de Hemelbeek was al niet oorspronkelijk maar richting het kasteel omgeleid na het graven van het Julianakanaal rond 1930.

De beek voert echter grote hoeveelheden zand mee afkomstig van de hellingen rond de spoorlijn waar zich grote drijfzandbanken bevinden. Dit zand vult de bedding van de beek op en verhoogt daarmee het waterpeil. In het verleden werd de beek op gezette tijden uitgediept en met het zand werd het aangrenzend voetpad verhoogd.

Foto: Hier ziet men linksonder de verlegde Hemelbeek door de weilanden stromen. 

In de jaren 90 werd de loop van de Hemelbeek nogmaals verlegd, nu werd een bedding uitgegraven dwars door de weilanden grenzend aan het park. Tot grote vreugde van de natuurbeheerders, vestigden zich hier ook bevers die via de Maas vanuit hun uitzetgebied in Meers nieuwe leefomgevingen zochten en die bij de nieuwe loop van de Hemelbeek vonden. Door de jaren heen verwilderde het gebied en ontstond er nieuwe natuur. Maar de activiteiten van de bevers namen toe en er kwamen meer dammen die het water opstuwden.

Tegelijkertijd werd de beek ten zuiden van de Kromme Dijk echter steeds ondieper doordat deze niet meer uitgediept werd. De nieuwe natuur werd steeds moerassiger door verzanding van de beek en door vallende bomen die de waterafvoer stagneerden. Met als gevolg dat het water in de beek steeds verder opgestuwd wordt en vanaf september over de paden stroomt en nu zelfs de weg Elsloo-Geulle heeft bereikt. Het is dus geen kwelwater wat het waarschuwingsbordje vermeld, maar water dat opgestuwd wordt door achterstallig onderhoud.

Aldus Guus Peters. Hij heeft op persoonlijke titel al geklaagd bij eigenaar Staatsbosbeheer en waterbeheerder Waterschap Limburg. Ook de gemeente Stein en IVN Elsloo hebben hun beklag gedaan. Maar zoals zo vaak bij overheidsinstanties wijst de ene naar de andere en gebeurt per saldo niks.

Foto: links het gebied en rechts de Oostelijke Kanaalweg richting Geulle.

De een vindt het erg dat het weidelandschap is verdwenen, een ander vindt de nieuwe, woeste natuur mooier... smaken verschillen.

Foto's van Guus Peters op deze pagina tonen de wateroverlast van de Hemelbeek en zwartwit foto's van het vroegere weidegebied.

Bevers in Elsloo

24.09.2010

Anno 2020 leven ongeveer 1100 bevers in Limburg, een kwart van de totale populatie in Nederland. Begin deze eeuw werden ze o.a. in Meers uitgezet en langzaam vergrootten ze hun leefgebied richting Kasteelpark Elsloo. In 2010 werden ze daar voor het eerst gespot en was iedereen enthousiast. Tien jaar later zorgen ze vooral voor veel schade en overlast en worden er weer bevers gedood...

Huidige stand bevers en evaluatie Waterschap Limburg >>

Guus Peters maakte in 2010 een uitstapje naar "beverland" in het Elslooër bos en Kasteelpark Elsloo.

Foto: Guus Peters 

Nu er niemand meer de dammen durft aan te raken, begint het water de koeien tot de lippen te staan. Een steeds groter gedeelte van het weiland staat nu onder water en het voetpad tussen de bomen langs de Kanaalweg naar Geulle staat deels blank. Het bruggetje in het voetpad naar de Kanaalweg is nu een eiland en het verlengde van het pad naar de kromme dijk is een modderpoel. Er is geen doorkomen meer aan. Het lijkt er op dat de bevertjes (het schijnt een gezinnetje te zijn) wraak hebben genomen op het eerder verstoren van hun dam. Waar gaat dat heen? Wie roept familie Bever tot de orde ?

Hoe leven bevers? Meer info >>

Foto Pierre Reubsaet 

Zoals bekend wonen in de weilanden bij het kasteelpark al enkele jaren bevers. Beperkte zich hun dammenbouw in eerste instantie tot het smalle gedeelte van de Hemelbeek bij de kasteelvijver, inmiddels zijn ze ook begonnen met het bouwen van een dam in de weilanden. Het gevolg is dat achter deze dam een steeds grotere vijver ontstaat. Hierdoor staat het wandelpad tussen de houten brug over de Wiert en de rand van de weg naar Geulle dusdanig onder water dat er voor wandelaars geen doorkomen meer aan is.

Wandelaars richting duiker kunnen dus beter bij de houten vlonder rechtsomkeert maken en hun weg via Terhagen vervolgen.. Waterschap Roer en Overmaas, de beheerder van de hemelbeek, is door het IVN op de hoogte gesteld en overweegt welke maatregelen er genomen kunnen worden.

Foto's Pierre Reubsaet | Op de foto ziet u dat de zij-arm alweer begint droog te vallen. Hopelijk vindt de hier huizende ijsvogel nog een visje van zijn gading...

De bevers voelen zich blijkbaar thuis in Elsloo, gezien hun fanatieke knaagwerk!

Bevers vervullen een ecologische sleutelrol langs de oevers van de Maas en haar zijbeken. Zijn vraat aan bomen en struiken draagt bij aan een gevarieerde oever en de bouw van dammen in kleine beekjes zorgt lokaal voor vernatting. Hiervan profiteren moerasplanten, vissen, amfibieën en libellen.

 De eerste meldingen dat er een of meer bevers in het Kasteelpark vertoefden, dateren uit september 2010 (zie lees meer »)

De foto's (klik er op voor vergroting) werden gemaakt door Willem Maassen (vrijwilliger Natuurmonumenten)

Bevers gezien in Elsloo

(artikel uit september 2010)

In het kasteelpark in Elsloo is een bever gezien. Vissers belden het IVN in Elsloo dat op zijn beurt het waterschap Roer en Overmaas belde met het vermoeden, dat er een beverrat in het park zat. Bij controle door het waterschap bleek het een bever te zijn. Aan een boom langs de Wiert zijn duidelijke knaagsporen te zien.

Elsloonaar Nick Husson filmde de bever.

Later kwam er een melding van kanovaarders die bij de monding van de Molenbeek in de Maas zelfs 2 bevers hebben gezien.
In Limburg is de terugkeer van de bever gestimuleerd door het uitzetten van 33 bevers tussen 2002 en 2004. Op dit moment leven er zo'n 100 bevers in de provincie. Meer info: wikipedia

Knaagwerk van de bevers langs de Wiert (foto Guus Peters)